پديد آورندگان :
خردادي، جابر دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان - گروه زراعت، دامغان , فنودي، فرزاد دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان - گروه كشاورزي، دامغان , مسعود سينكي، جعفر دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان - گروه كشاورزي، دامغان , رضوان، شهرام دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان - گروه كشاورزي، دامغان , دماوندي، علي دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان - گروه كشاورزي، دامغان
كليدواژه :
پرولين , تجزيه رگرسيوني , دانه روغني , رنگيزه‌هاي فتوسنتزي , عملكرد دانه , فعاليت آنتي‌اكسيداني
چكيده فارسي :
به منظور بررسي پاسخهاي فيزيولوژيكي دو رقم كنجد به كاربرد نانوكود منيزيم و كيتوزان تحت شرايط رژيم هاي آبياري، آزمايشي به‌صورت اسپيلاتپلات فاكتوريل بر مبناي بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 97-1396 انجام شد. قطع آبياري به عنوان فاكتور اصلي (آبياري نرمال، آبياري تا 50 درصد گلدهي و دانه بندي)، فاكتورهاي فرعي شامل ارقام كنجد اولتان و دشتستان-2، نانو منيزيم (محلول پاشي و عدم محلول پاشي) و كيتوزان (صفر، 4/8 و 6/4 گرم بر ليتر) بودند. بيش‌ترين عملكرد دانه در كاربرد 6/4 گرم در ليتر كيتوزان تحت شرايط آبياري نرمال با ميانگين 1235/1 كيلوگرم در هكتار بود. بيش‌ترين محتوي كلروفيل كل در ژنوتيپ دشتستان-2 تحت شرايط آبياري نرمال با ميانگين 24/7 ميليگرم بر گرم وزن تر به دست آمد و كم‌ترين ميانگين در هر دو ژنوتيپ در آبياري تا BBCH65 به ترتيب با ميانگين 17/21 و 17/46 ميلي گرم بر گرم وزن تر مشاهده شد. كاربرد نانوكود در ژنوتيپ اولتان تحت شرايط آبياري تا BBCH65 منجر به افزايش 41/11 درصدي فعاليت آنزيم كاتالاز در مقايسه با تيمار شاهد گرديد. بيش‌ترين فعاليت آسكوربات پراكسيداز در تيمار عدم كاربرد كيتوزان تحت شرايط آبياري تا BBCH65 بود كه افزايش 55/06 درصدي در مقايسه با تيمار شاهد داشت. به‌طوركلي، نتايج نشان داد كه آبياري تا BBCH65 منجر به كاهش عملكرد دانه شد كه با محلول پاشي نانوكود منيزيم و كيتوزان اثرات منفي ناشي از تنش تعديل (به ترتيب 9/93 و 27/46 درصد) شد. براساس نتايج تجزيه رگرسيوني چهار صفت، كلروفيل b، كلروفيل كل، پرولين و كاتالاز وارد مدل شدند كه در مجموع 42/11 درصد از تغييرات عملكرد دانه را توجيه نمودند. نتايج همبستگي ساده بين صفات و تجزيه رگرسيوني حاكي از اثرات غيرمستقيم صفات فيزيولوژيكي بر عملكرد دانه بودند و از بين پارامترهاي مورد بررسي رنگيزه هاي فتوسنتزي از اهميت بالايي در شرايط تنش برخوردار بودند.
چكيده لاتين :
To investigate the physiological responses of sesame cultivars to the application of nano magnesium and chitosan biopolymer under different irrigation regimes, a split factorial based on randomized complete block design has been conducted with three replicates between 2017 and 2018. The irrigation cut-off, based on BBCH scale, has served as the main factor (normal irrigation, irrigation up to 50% flowering, and seed ripening), with the sub factors including Oltan and Dashtestan-2 sesame cultivars, and nano magnesium (application and non-application) and chitosan (control, 4.8, and 6.4 g.L-1). The highest mean grain yield belongs to the application of 6.4 g.L-1 chitosan under normal irrigation with an average of 1235.1 kg.ha-1. Also, the highest total chlorophyll content is observed in Dashtestan-2 genotype under normal irrigation with a mean of 24.7 mg.g-1 FW and the lowest mean have been obtained in both genotypes under irrigation up to 65 BBCH with a mean of 17.21 and 17.46 mg.g-1 FW, respectively. Application of nano fertilizer in Oltan genotype under irrigation up to 65 BBCH increases the catalase activity by 41.11%, compared to the control treatment. The highest activity of ascorbate peroxidase has been achieved when not applying chitosan under irrigation conditions up to 65 BBCH. It has risen by 55.06%, compared to the control treatment. In general, the results show that irrigation up to 65 BBCH reduces grain yield, in turn alleviated by the negative effects of stress on magnesium and chitosan nanoparticles (9.93% and 27.46%, respectively). Based on the regression analysis results, four traits, namely chlorophyll b, total chlorophyll, proline, and catalase, enter the model that explains 42.11% of the total grain yield variations. Results of simple correlation between traits and regression analysis indicate the indirect effects of physiological traits on grain yield and among the studied parameters, photosynthetic pigments has been of high account in stress conditions.
