عنوان مقاله :
ظهور بينش‌هاي متعالي در اديان عصر محوري بنا به تحليل ساموئل آيزنشتاد
پديد آورندگان :
هوشمندخوي، علي دانشگاه تهران - گروه اديان و عرفان تطبيقي، تهران، ايران , علمي، قربان دانشگاه تهران - گروه اديان و عرفان تطبيقي، تهران، ايران , زرواني، مجتبي دانشگاه تهران - گروه اديان و عرفان تطبيقي، تهران، ايران
كليدواژه :
عصر محوري , بينش‌هاي متعالي , رستگاري , ماكس وبر , هويت جمعي , حاكمان سكولار
چكيده فارسي :
در اين مقاله آراي ساموئل آيزنشتاد در شرح ظهور بينش‌هاي متعالي در اديان عصر محوري، به روش توصيفي-تحليلي بررسي شده است. آيزنشتاد مهم‌ترين دگرگوني ديني در عصر محوري را ظهور بينش‌هاي متعالي در اديان يهودي، كنفوسيوسي، هندوئي و بودائي مي‌داند. بنا به ارزيابي‌هاي او، بينش‌هاي متعالي ناظر به تمايز ميان دو عرصۀ نظم متعالي (پالوده) و نظم دنيوي (آلوده) بودند و كوشش براي رفع تنش ميان آن‌ها منجر به نهادينه‌شدن چند جهت‌گيري مختلف در اديان عصر محوري شد: جهت‌گيري اين‌جهاني (انجام درست امورات دنيوي) در دين كنفوسيوسي؛ جهت‌گيري آن‌جهاني (كناره‌گيري از امور دنيوي به منظور رستگاري) در اديان هندوئي و بودائي؛ جهت‌گيري توامان اين‌جهاني و آن‌جهاني (قوانين شريعت‌مدار، جهت‌گيري نيايشي، دستورالعمل‌هاي آئيني و مَنهيات اخلاقي) در دين يهودي. در نظر آيزنشتاد نهادينه‌شدن اين رويكردها منجر به بازسازي نظام دنيوي در برخي جنبه‌ها شد: پديدارشدن حاكمان سكولار كه در برابر نظام متعالي پاسخگو و در برابر اَعمالشان مسؤول بودند؛ و مجزاشدن هويت جمعي مبتني بر تقدّس از هويت‌هاي مبتني بر مدنيّت و خاستگاه مجزا.
چكيده لاتين :
No abstract
عنوان نشريه :
پژوهشنامه اديان
