شناسايي صفات مؤثر بر عملكرد ريشه چغندرقند (Beta vulgaris L.) تحت شرايط آلودگي طبيعي به بيماري ويروسي ريزومانيا

به منظور شناسايي صفات مؤثر بر عملكرد ريشه و تعيين روابط علت و معلولي بين آن­ها در 20 رقم مختلف چغندرقند، آزمايشي در سال زراعي 1396 در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان آذربايجان غربي، ايستگاه تحقيقات كشاورزي مياندوآب در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. صفات مورد ارزيابي شامل عملكرد ريشه، عملكرد قند خالص و ناخالص، درصد قند خالص و ناخالص، ضريب استحصال شكر، ميزان α-آمينو نيتروژن، سديم و پتاسيم ريشه، ضريب قلياييت و درصد قند ملاس بود. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه اختلاف بين ارقام مورد بررسي از نظر صفت مقدار نيتروژن مضره ريشه در سطح احتمال پنج درصد و براي ساير صفات، در سطح احتمال يك درصد معني­ دار بود. ضرايب تنوع فنوتيپي و ژنوتيپي براي اكثر صفات بالا بود كه بيانگر وجود تنوع نسبتاً بالا در ارقام مورد مطالعه براي صفات ارزيابي شده مي­ باشد. ضرايب همبستگي بين صفات نشان داد كه بيشترين همبستگي منفي و معني­دار به ترتيب در بين صفت عملكرد ريشه با صفات درصد قند ناخالص (0/62-)، درصد قند خالص (0/53-)، ضريب قلياييت (0/52-)، مقدار پتاسيم (0/49-)، سديم ريشه (0/45-) و همچنين ميزان قند ملاس (0/49-) و با صفات عملكرد قند ناخالص (0/95)، عملكرد قند خالص (0/90) و ضريب استحصال شكر (0/58) همبستگي مثبت و معني­داري وجود داشت. در تجزيه رگرسيون چندگانه به روش گام به گام، صفات درصد قند خالص و ناخالص، ميزان نيتروژن مضره و ضريب قلياييت به ترتيب وارد مدل شدند كه 82 درصد از تغييرات عملكرد ريشه را توجيه كردند. بر اساس نتايج تجزيه همبستگي، رگرسيون و عليت، از بين صفات مورد بررسي، صفات ميزان نيتروژن مضره (0/35) و درصد قند خالص (0/31-) به ترتيب با بيشترين اثر مستقيم بر عملكرد ريشه موثر بوده و در شناسايي ژنوتيپ­ها مفيد خواهند بود.

no abstract