از آموزش تا آزمون: تحليل مقايسه‌اي آزمون‌هاي كارشناسي ارشد و دكتراي علم اطلاعات و دانش‌شناسي با برنامه‌هاي درسي

مقدمه: هدف اين مطالعه، تحليل آزمون‌هاي كارشناسي ارشد و دكتراي علم اطلاعات و دانش شناسي و مقايسه آن با برنامه‌هاي آموزشي مقاطع كارشناسي و كارشناسي ارشد بود. اين مقايسه بر پايه طبقه بندي بازنگري شده بلوم و در دو بعد دانشي (واقعي، مفهومي، فرايندي و شناختي) و شناختي (يادآوري، درك، كاربرد، تحليل، ارزيابي و آفرينش) انجام شد. روش‌شناسي: پژوهش حاضر از نظر هدف، كاربردي است كه با رويكرد كيفي و با استفاده از شيوه تحليل محتوا (كيفي و كمي) انجام شد. جامعه اين پژوهش، پرسش‌هاي كنكور كارشناسي ارشد و دكتراي رشته علم اطلاعات و دانش شناسي در سال‌هاي 1393-1397 و آخرين نسخه از سرفصل‌هاي درسي مقطع‌هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد بود. ابزار اين پژوهش، سياهه وارسي بود كه ساخت آن مبتني بر طرح طبقه بندي بازنگري شده بلوم توسط اندرسون و كراسول (2001) انجام شد. براي تحليل داده‌ها نرم‌افزار MaxQDA V. 11   به‌كار رفت و بررسي پايايي با استفاده از شيوه توافق بين كدگذاران ميزان 91.2 را نشان داد. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد بين هدف‌هاي رفتاري درس‌هاي كارشناسي و پرسش‌هاي آزمون‌هاي كارشناسي ارشد اين رشته از دو بعد مهارت‌هاي شناختي و دانشي، تناسب اندكي وجود دارد. همچنين ميان هدف‌هاي رفتاري درس‌هاي كارشناسي و پرسش‌هاي آزمون‌هاي دكترا در بعد مهارت‌‌هاي شناختي، تناسب اندك است اما در بعد دانشي تناسب نسبي وجود دارد. نتيجه: هدف‌هاي رفتاري درس‌هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد نياز به بررسي مجدد دارد. بر اساس اين بررسي لازم است در طراحي آزمون‌هاي كارشناسي ارشد و دكترا نيز تغيير محتوايي ايجاد شود. توصيه مي‌شود بر پايه طبقه‌بندي بلوم، اين تغيير در طراحي پرسش‌هاي آزمون‌هاي كارشناسي ارشد بر ارزيابي دانش واقعي و مفهومي صورت پذيرد. در حالي كه انتظار مي‌رود در پرسش‌هاي تخصصي آزمون‌هاي دكتراي رشته نيز بيشتر، دانشِ شناختي شركت‌كنندگان ارزيابي شود.