موجودي كالا و حق‌الزحمه‌ حسابرسي: واكاوي يك معما

هدف: حق‌الزحمه حسابرسي، تابعي از ريسك ذاتي است. با توجه به نقش موجودي‌كالا بر سود قابل گزارش، تلاشهاي حسابرسي درزمينۀ اثبات ادعاهاي مربوط بيشتر ميشود و درنتيجه با افزايش ساعات حسابرسي، حق‌الزحمه حسابرسي نيز تحت تأثير قرار مي‌گيرد. لذا هدف از پژوهش حاضر، بررسي ارتباط معماگونه ميان موجودي ‌كالا با حق‌الزحمه‌ حسابرسي است. روش: 104 شركت پذيرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زماني 1389 لغايت 1397 انتخاب‌شده و با استفاده از رويكرد داده‌هاي تركيبي، فرضيه‌هاي مورد آزمون قرار گرفتند. يافته‌‎ها: نتايج بررسي ما نشان مي‌دهد، موجودي‌كالاي پايان دوره و نسبت موجودي‌كالاي ابتداي دوره و همچنين تغييرات در موجودي‌كالا، با حق‌الزحمه حسابرسي رابطه مثبت و معنيدار دارد. همچنين اجزاي موجودي‌ها، مواد خام ابتداي‌دوره و تغيير در موجودي‌كالاي در جريان ساخت با حق‌الزحمه حسابرسي رابطه مثبت دارد. نتايج آزمون‌هاي اضافي نشان مي‌دهد كه موجودي‌كالا با تلاش‌هاي حسابرسي يك ارتباط منفي و با حق‌الزحمه‌هاي غير‌عادي حسابرسي ارتباط مثبت دارد. نتيجه‌‎گيري: موجودي‌هاي كالا به‌عنوان عاملي اثرگذار بر تعيين حق‌الزحمه‌هاي حسابرسي است و با توجه به اينكه بر حجم شواهد مبنايي بر صدور اظهارنظر تأثير دارد، انعكاس‌دهنده ريسك ذاتي جريان حسابرسي است. بخش عمده از توجه حسابرسان معطوف به ارقام پايان‌دوره موجودي‌كالا است، ولي ارقام ابتداي دوره به‌خصوص در حسابرس نخستين مي‌تواند اين ارتباط را تقويت كند. دانش‌افزايي: بررسي نقش موجودي‌كالا در تعيين حق‌الزحمه حسابرسي، ميتواند مدل‌هاي سنجش ريسك حسابرسي و قيمت‌گذاري حسابرسي را بسط دهد.