سنجش عوامل مؤثر در تاب آوري محيطي استفاده از گونه هاي گياهي براي توسعه فضاهاي سبز شهري در مناطق گرم و خشك (مطالعه موردي: شهر قم)

در حال حاضر گسترش فضاهاي سبز پايدار در شهرها بدون ارزيابي عوامل مؤثر بر ميزان تاب‌آوري گونه‌هاي گياهي و به كارگيري اين يافته‌ها در ارائه الگوي كشت مناسب از گياهان ناپايداري را در پي دارد. هدف اين پژوهش ارزيابي مولفه‌هاي موثر بر ميزان تاب‌آوري گونه‌هاي گياهي جهت توسعه فضاي سبز شهري قم و ارائه ليستي از گونه‌هاي گياهي سازگار با شرايط محيطي خاص و آب و هواي نيمه خشك و بياباني اين شهر بوده است. اين تحقيق سعي بر كمي كردن شاخص‌هاي كيفي خصوصيات گونه‌هاي گياهي جهت ارزيابي مقايسه‌اي آنها در ارتباط با معيارهاي تاب‌آوري دارد. بدين منظور ابتدا معيارها و زيرمعيارهاي تاب‌آوري گياهان بر اساس مطالعات كتابخانه‌اي و اسنادي و تجربه نگارندگان تعيين شد. سپس با توجه به معيارهاي تاب‌آوري گياهان نسبت به شرايط خاك، آب، شرايط اقليمي، آلودگي‌هاي شهري و شرايط اكولوژيك منطقه، گونه‌هاي گياهي توسط فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي (FAHP) و FTOPSIS مورد ارزيابي و اولويت‌بندي قرار گرفتند. يافته‌هاي تحقيق نشان داد كه از ديدگاه كارشناسان مهم‌ترين عوامل تاثيرگذار بر تاب‌آوري گياهان در فضاي سبز شهر قم به ترتيب اولويت، شامل آّب (0.273)، خاك (0.254)، اقليم (0.199)، شرايط اكولوژيك (0.180) و آلودگي شهري (0.092) مي‌باشند. همچنين مقاومت گياهان به شوري خاك با امتياز 0.075، مقاومت به شرايط تبخير و تعرق با امتياز 0.069، مقاومت به كمبود آب با امتياز 0.067، مقاومت به شوري آب با امتياز 0.067 و مقاومت در برابر عوامل نامساعد محيط با امتياز 0.063، به عنوان مهم‌ترين زيرمعيارهاي تاب‌آوري گياهان حائز اهميت شناخته شدند. در نهايت مشخص شد گونه‌هاي درختي از جمله گزشاهي(Tamarix gallica)، پده(Populus euphratica)، اكاليپتوس آبي(Eucalyptus globules)، عرعر(Aianthus altissima)، پسته چيني(Pistacia chinensis)، كاج مشهدي(pinus Mugo) وكاج سياه(Pinus nigra) با اختصاص ضريب نزديكي 0.9053، 0.8883، 0.8847، 0.8591، 0.8521، 0.8473 و 0.8415 به عنوان مهمترين گونه‌هاي گياهي تاب آور نسبت به شرايط محيطي شهر قم، قابليت كاربرد گسترده در فضاهاي سبز شهري بر اساس امكانات و شرايط هر منطقه از اين شهر را دارا مي‌باشند.