تأثير آبياري، تاريخ كاشت، رقم و كود نيتروژن بر عملكرد، غلظت و تركيب نشاسته و روغن دانه ذرت

Effect of Irrigation, Planting Date, Cultivar and Nitrogen on Yield and Concentration and Composition of Starch and Oil of Dent Maize Grain

مطالعات انجام شده براي ارزيابي كيفيت ذرت دانه‌اي به دليل كاربردهاي فراوان آن در صنايع غذايي، خوراك دام و توليد اتانول قابل توجه هستند. بنابراين، اين مطالعه با هدف ارزيابي غلظت و تركيبات نشاسته و روغن در دانه ذرت در پاسخ به ارقام مختلف (KSC704 و KSC260)، تاريخ كاشت (31 خردادماه و 31 تيرماه)، فواصل آبياري (12 روزه و 6 روزه) و ميزان كود نيتروژن (0 و 184 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) به صورت مدل آماري استريپ-پلات فاكتوريل در سال 1397 در منطقه پاكدشت انجام شد. نتايج پيشنهاد نمود كاربرد نيتروژن، عملكرد دانه را به ميزان يك تن در هكتار افزايش داد. بعلاوه، عملكرد دانه در رقم KSC260 از رقم KSC704 به ميزان 0/96 تن در هكتار بالاتر بود. از ميان عوامل مورد بررسي، كليه متغيرهاي كيفي جز استئاريك‌اسيد، تحت تأثير اثر متقابل آبياري و نيتروژن قرار گرفتند. كاربرد نيتروژن در شرايط آبياري كمتر موجب كاهش ميزان روغن و اسيدهاي چرب پالمتيك‌اسيد، اولئيك‌اسيد، لينولئيك‌اسيد و لينولنيك‌اسيد گرديد. در شرايط آبياري كمتر، كاربرد نيتروژن تأثيري در افزايش غلظت نشاسته و آميلوپكتين نداشت. ميزان استئاريك‌اسيد در تيمارهاي حاوي نيتروژن به ميزان 0.05 گرم در كيلوگرم كمتر بود. به نظر مي‌رسد تعادل ميان ميزان آبياري و نيتروژن در بهبود ويژگي‌هاي كيفي روغن و نشاسته دانه ذرت مهم است.

Studies to assess quality of dent maize grain are noteworthy because of its wide use as food, feed and ethanol production. This study aimed to evaluate the concentration and composition of starch and oil in maize grain in response to different cultivars (KSC704 and KSC260), planting dates (20 June and 21 July), irrigation (12-day and 6-day intervals) and nitrogen (0 and 184 kg N ha-1) rate as the strip-plot factorial statistical model during the 2018 growing season in Pakdasht county of Iran. The results suggested that nitrogen application increased grain yield by one tonnes ha-1. In addition, KSC260 had higher grain yield than KSC704 by 0.96 tonnes ha-1. All compositional variables except stearic acid were affected by the interaction effect of irrigation and nitrogen rate. In low irrigated treatments, nitrogen application reduced the amount of oil, palmitic acid, oleic acid, linoleic acid and linolenic acid. In low irrigated condition, nitrogen application had no effect on increasing the concentration of starch and amylopectin. The use of nitrogen fertilizer reduced the amount of stearic acid by 0.05 g kg-1. In conclusion, the balance between irrigation and nitrogen utilization seems to be important for improving the oil and starch properties of maize grain.