پديد آورندگان :
مهقاني، زهرا دانشگاه تهران - دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي، تهران، ايران , حجازي، الهه دانشگاه تهران - دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي - گروه مشاوره و روانشناسي تربيتي، تهران، ايران , سجاديه، نرگس سادات دانشگاه تهران - دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي - گروه مباني فلسفي و اجتماعي آموزش و پرورش، تهران، ايران
چكيده فارسي :
انسان موجودي پيچيده و صاحب اراده و اختيار است. عامليت انساني نيز بدين معني است كه انسان مي‌تواند از طريق فرايند تفكر، انگيزه و عمل بر شرايط زندگي خود كنترل داشته باشد. عامليت سازه‌اي چندوجهي است كه در فلسفه، جامعه‌شناسي و روانشناسي، موضوع بحث و پژوهش شده است. هدف پژوهش حاضر، شناسايي ادراك مفهوم عامليت در ميان نوجوانان شهر تهران است. با استفاده از روش پژوهش كيفي از نوع پديدارشناسانه، 14 نفر (7 دختر و 7 پسر) از نوجوانان 18-15 سالۀ شهر تهران در سال 1396 به شيوۀ نمونه‌گيري هدفمند، انتخاب شدند و به مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته پاسخ دادند. سؤالات مصاحبه مبتني بر چارچوب نظري پژوهش در سه مرحله طراحي و تصحيح شد. همچنين داده‌ها با استفاده از روش هفت‌مرحله‌اي كلايزي تجزيه و تحليل شد. يافته‌هاي پژوهش نشان داد نوجوانان درك ناقصي از مفهوم عامليت دارند. همچنين ادراك عامليت مشروط، انگارۀ مثبت به توانمندي خود، هدفمندي كوتاه‌مدت، آينده‌نگري بسيط و يك‌جانبه، مشورت با ديگران، بررسي تك‌بعدي انتخاب، عمل به انتخاب در صورت نبودن مانع، خودارزيابي مشروط و برنامه‌ريزي به‌عنوان ويژگي‌هاي عامليت در ميان نوجوانان شهر تهران شناسايي شدند. درمجموع نتايج پژوهش نشان‌دهندۀ عامليت ضعيف در ميان نوجوانان است. همچنين نوجوانان داراي عامليت تفويضي هستند. بدين معنا كه به‌تنهايي نمي‌توانند بر تصميم‌ها و محيط خود اثرگذار باشند؛ بنابراين در مواجهه با موقعيت‌هاي انتخابي، تنها با اتكا به ديگران مي‌توانند تصميم‌گيري كنند. بدين‌ترتيب مي‌توان گفت نوجوانان بر ديگران تكيه مي‌كنند تا به نتايج مطلوب و مطمئن خود دست يابند.
چكيده لاتين :
Human being is complicated, and at the same time, is basically active. Human agency means human beings are capable of controlling their life via thinking, motivation and self-action. Agency is a multidimensional construct and is the subject of research in various human sciences, including philosophy, sociology and psychology. The present study aims to investigate the adolescents’ perceptions of agency in Tehran. Using a descriptive phenomenological method, 14 adolescents aged 15–18 were selected by targeted sampling and interviewed in 2017 in Tehran for a semi-structured interview. Interview questions were designed based on theoretical framework of the research, and were corrected in three stages. In addition, the data was analyzed by using a seven-step Colaizzi method. The findings showed that adolescents had a poor understanding of agency. In addition, agency characteristics of adolescents are: conditional agency perception, positive beliefs about their ability, short-term goal, unpredictable and unilateral forethought, consultation with others, one dimensional selection, making choices in the absence of an obstacle, contingent self-assessment, and planning. Overall, the results indicate a poor agency among adolescents. Moreover, adolescents have a proxy agency in life course. That is, they alone cannot influence their decisions and environment. So, they can only make decisions with the others. It can be said that adolescents rely on others to attain their optimal results.
