طراحي مدل كلاس شكوفا و اثربخشي آن بر ارضاي نيازهاي روان‌شناختي نوجوانان دختر

The Development of a Flourishing Class Model and Its Effectiveness on the Satisfaction of Psychological Needs in Female Adolescents

پژوهش حاضر با هدف طراحي مدل كلاس شكوفا و بررسي اثربخشي آن بر ارضاي نيازهاي روان‌شناختي نوجوانان دختر اجرا شده است. روش تحقيق عملي-توسعه‌اي و به لحاظ گردآوري اطلاعات، از نوع آميخته است كه در دو مرحله انجام شده است. مرحلۀ اول به روش نظريه داده‌بنياد صورت گرفت و مؤلفه‌هاي سازندۀ كلاس شكوفا به‌كمك مصاحبه با 15 متخصص شناسايي شدند. نتايج حاصل از كدگذاري نظري نشان مي‌دهد كلاس شكوفا شامل شش محور ايجاد فضايي پذيرنده، تقويت پيوند گروهي و هويت اجتماعي، آموزش مهارت‌هاي ارتباطي، آموزش مهارت مديريت هيجان، حمايت از خودمختاري و توسعۀ مهارت‌ها و منابع دروني دانش‌آموزان است. براساس اين شش محور، بستۀ آموزشي 14 جلسه‌اي براي ايجاد كلاس شكوفا براي دبيران طراحي شد. مرحلۀ دوم پژوهش به روش شبه‌آزمايشي انجام گرفت. جامعۀ آماري اين مرحله از پژوهش شامل دبيران و دانش‌آموزان مدارس دورۀ متوسطه دوم دخترانۀ منطقۀ 5 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصيلي 1399-1398 است. دبيران دو مدرسه در پايه‌هاي دهم و يازدهم به روش دردسترس انتخاب شدند و در گروه آزمايش در 14 جلسۀ آموزشي شركت كردند. متغير وابسته پژوهش حاضر نيز بر روي همۀ دانش‌آموزان اين گروه از دبيران (138 نفر) اجرا شد. ابزار اين مرحله مقياس نيازهاي روان‌شناختي بنيادي در مدرسه (ASPBPNSS) است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارSPSS و تحليل كوواريانس چندمتغيرۀ يك‌راهه بررسي شد. يافته‌ها نشان مي‌دهد اجراي مؤلفه‌هاي كلاس شكوفا به افزايش ارضاي نيازهاي استقلال، برقراري ارتباط و ادراك از شايستگي در نوجوانان دختر منجر شده است.

The purpose of this study is to develop a flourishing class model and evaluate its effectiveness on the satisfaction of psychological needs in female adolescents. This is a mixed-method developmental research study that involves data collection in two phases. The first phase was grounded theory, in which the components of the flourishing class were identified through interviews with 15 experts. These individuals were selected using the purposive sampling method. The criteria for selecting a sample of positive psychologists included their activities in the field of positive psychology and flourishing in children and adolescents. Data were analyzed using theoretical coding. Based on the opinions obtained from the experts, creating a flourishing class includes six dimensions: Creating open spaces, acceptance, strengthening group bonding and members’ shared social identity, teaching communication and participation skills, training emotion management skills, supporting student autonomy, and developing students’ skills and internal resources. Based on these six axes, a 14-session training package was designed to create a flourishing class for teachers. The second phase of the research was conducted using a quasi-experimental method. The statistical population of this research phase was the secondary schools for girls in Tehran and two schools were selected according to the available methods. All teachers and students of the tenth and eleventh grades of the school in the experimental group participated in fourteen teaching sessions and the dependent variable of the present study was conducted on all students of these two grades (138 students). The data collection instruments included the Basic Psychological Needs Scale (ASPBPNS). The data collected were analyzed using MANCOVA. Results indicated that the implementation of components of flourishing instruction resulted in increased satisfaction of needs for independence, communication, and perception of competence in female adolescents.