روشنگري و توتاليتاريانيسم: نقد كتاب Critique and crisis: Enlightenment and the pathogenesis of modern society (نقد و بحران: روشنگري و آسيب زاييِ جامعة مدرن)

محور اصلي بحث در اين مقاله، نقد و بررسي كتاب نقد و بحران: روشنگري و آسيب زايي جامعة مدرن نوشتة راينهارت كوزلك است. اين كتاب نخستين بار در سال 1959م به زبان (اصلي) آلماني منتشر شده است و آخرين ترجمة آن درسال 1988م به زبان انگليسي توسط انتشارات The MIT Press منتشر شده است. تلاش براي نشان دادن و توضيح ريشه هاي توتاليتاريانيسم سدة بيستمي در «روشنگري» سدة هجدهمي وجه اصلي همت كوزلك در اين كتاب است. مطلقه گرايي در اروپا و ساختار دوگانة تابع/متبوع و اخلاق شخصي/سياست عمومي آن به عنوان بستر ظهور روشنگري عملا مانع رهايي بخشي مدنظر روشنگري شده و خود در تحليل نهايي در دامي بزرگتر در غلتيده است. چالش هاي سياسي انضمامي متعاقب فروپاشي مطلقه گرايي بويژه بعد از 1789م به بعد روشنگري را درگير خلق الگوهايي از انديشيدن و رفتار اخلاقي كرده كه تناقض هاي لاينحل ناشي از آن، تسليم شدن در برابر تصويري اوتوپيايي از جامعه و پيش بردن رياكارانة آن را موجب شده و راه را بر ترور و ديكتاتوري گشوده است. به نظر مي رسد ايدة اصلي كوزلك در نقد روشنگري و ادعاي درهم تنيدگي آن با توتاليتاريانيسم سدة بيستم كه متاثر از ايدة كارل اشميت در كتاب لوياتان در نظرية دولت تامس هابز است عمدتا تصويري جانبدارانه و گزينشي است.

The main focus of this article is a review of Critique and Crisis, Enlightenment and the Pathogenesis of Modern Society by Reinhart Koselleck. Critique and Crisis was first published in German in 1959 and published in English in 1988 by The MIT Press. Koselleck’s book attempts to explain the Utopian ideas of the twentieth century by looking at their origins in the eighteenth. The main idea of Critique and Crisis is that the Enlightenment itself became Utopian and even hypocritical because-as far as continental Europe was concerned-it saw itself excluded from political power-sharing. The structure of Absolutism, which was rooted in the dichotomy between sovereign and subject, between public policy and private morality, prevented the Enlightenment and the emancipation movement produced by it from seeing itself as a political phenomenon. Instead the Enlightenment developed patterns of thought and behaviour which, at the latest from 1789 onwards, foundered on the rocks of the concrete political challenges that arose. The Enlightenment succumbed to a Utopian image which, while deceptively propelling it, helped to produce contradictions that could not be resolved in practice and prepared the way for the Terror and for dictatorship. The main idea of Koselleck’s book seems to be based on the idea of Carl Schmitt in The Leviathan in the State Theory of Thomas Hobbes, which he explains and expand in this book. Koselleck’s critique and its historical entwinement with twentieth-century totalitarianism is a biased or willfully selective picture.