بررسي اثر نانواكسيدروي بر عملكرد، ميزان كيفيت و كميت تركيبات اسانس گياه دارويي Salvia leriifolia Benth. در شرايط تنش شوري

در گياهان دارويي توليد متابوليت‌هاي ثانويه به‌ويژه اسانس تحت تأثير عوامل محيطي مختلفي از جمله شوري قرار مي‌گيرند. در اين تحقيق به منظور بررسي اثر سطوح مختلف تنش شوري و نانواكسيدروي بر عملكرد كمي و كيفي تركيبات اسانس گياه نوروزك (Salvia leriifolia Benth.)، يك آزمايش فاكتوريل با پنج سطح شوري (0، 50، 100، 150 و 200 ميلي‌مولار كلريدسديم) و سه سطح نانواكسيد روي ( 0 ، 2 و 4 ميلي‌گرم در ليتر) درقالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامي مشهد در سال ۱۳۹۸ انجام گرديد. اسانس‌گيري به روش تقطير با آب توسط دستگاه كلونجر از اندام هوايي رويشي گياه انجام شد. تجزيه اسانس با استفاده از دستگاه كروماتوگراف گازي و كروماتوگرافي متصل به طيف سنج جرمي انجام شد. نتايج نشان داد، تأثير سطوح مختلف تنش شوري بر وزن خشك، بازدهي و عملكرد اسانس گياه نوروزك معني‌دار بود، ليكن كاربرد نانو اكسيد روي، تنها بازدهي و عملكرد اسانس را تحت تأثير قرار داد. با افزايش تنش شوري، وزن خشك برگ‎ها، درصـد و عملكرد اسانس برگ به‌طور قابل ملاحظه‌اي كاهش يافت، در حالي كه افزايش غلظت نانو اكسيدروي باعث افزايش صفات فوق در سطوح بالاي شوري گرديد. ماده موثره 1و8- سينئول بيشترين تركيب اسانس گياه را تشكيل داد كه با افزايش سطح شوري مقدار آن 43 درصد افزايش نشـان داد. تركيبات ايزوپينوكاروئل، كاروتول، اندوبرونئول نيز در سطوح پايين شوري ابتدا كاهش و سپس در سطح 200 ميلي‌مـولار شـوري افزايش يافت. همچنين افزايش غلظت  نانوذرات اكسيدروي سبب افزايش ميزان اندوبرونوئل، 1و 8- سينئول و بتا- پينن و  كاهش ميزان ايزوپينوكاروئل، كاروتول و آلفا- كادينول شد.