سريان عشق در هستي و ارتباط آن با وحدت وجود از نظر برخي از حكماي خطة شيراز (غياث الدين دشتكي، جلال الدين دواني و ملاصدرا)

جلال الدين دواني، غياث الدين دشتكي و ملاصدرا درآثار خود مسيله تسري عشق در موجودات را مطرح كرده اند و هر سه سعي در آميختن رويكرد سينوي و عرفاني داشته اند و به همين جهت سخنان آنان به وحدت وجود منتهي شده است، با اين وصف همگي در اين امر، به يك ميزان موفق نبوده اند. غياث الدين تنها عشق در مرتبه انساني را همراه با علم دانسته و آن را با وحدت در شهود پيوند مي زند. سخنان وي در باب تسري عشق، بيان كننده نوعي وحدت سرياني در هستي است كه به تبيين تشكيكي ملاصدرا نزديك است. اما دواني قايل به آگاهانه بودن عشق در تمامي مراتب و تجليات است و سخنانش در اين باره مبتني بر نظريه وحدت شخصي وجود است. هرچند تفسير وحدت شخصي ملاصدرا در اين باره از نظر مضمون و ادبيات به سخنان دواني نزديك است؛ اما تنها ملاصدرا است كه به بهترين شكل موفق گرديده در اين باره عرفان و حكمت را درهم آميخته و آن را به نحو مستدل تبيين نمايد.