بازنگري در مطالعات نحو عربي گزارش و تحليل انتقادي كتاب أصول التفكير النحوي (بنيان‌هاي انديشه نحوي)

بر خلاف بسياري از مطالعات در حوزه ي نحو عربي، پژوهش‌هاي علي أبو المكارم از جايگاه ويژه‌اي برخوردارند. او در آثارش سعي كرده تا با مطالعه‌اي روشمند تاريخ نحو عربي را به شكلي كلي و جامع مورد مطالعه قرار دهد. كتاب "أصول التفكير النحوي" از مهمترين اين آثار است كه مؤلف در آن از مشكلات پيش روي مطالعات نحو عربي سخن گفته و در پي آن بوده تا با بازسازي روش‌هاي كلاسيك مطالعات نحو عربي، عناصر سلبي و ايجابي آن را از هم بازشناسد. نويسنده در اين مقاله با مطالعه اين كتاب، به اين نتايج رسيده است: نويسنده ، با باز‌شناسي قياس لغوي و استقرائي از قياس ارسطوئي عمده‌ترين مشكل آموزش نحو عربي را تأثير پذيري از حكمت يونان دانسته و كوشيده است تا بهترين شيوه در آموزش نحو عربي را كه مناسب عصر حاضر نيز هست، ارائه دهد. به نظر او، با رهايي از قواعد پيچيده ناشي از سيطره فلسفه ارسطو و بازگشت به روش طبيعي يادگيري نحو بر اساس رويكرد نحويان دوران استقرا، زمينه را براي احياي قواعد آسان وطبيعي در يادگيري زبان مهيا مي‌كند. اين مقاله با روش توصيفي – تحليلي فصل ها و عناوين مختلف كتاب را مورد مطالعه قرار مي دهد.

Contrary to many studies in the field of Arabic Grammar, Ali Abu al-Makarem’s research has a special place. In his works, he has attempted to study the history of Arabic Grammar by a methodological study in a general and comprehensive way. One of his most important books is “Asul al-Tafkir al-Nahwi” where the author talks about the difficulties facing Arabic Grammar studies. He sought to identify both positive and negative elements by reconstructing classical methods of Arabic Grammar studies. The author of this article, by a comprehensive study of this book, seeks to find an answer to the following questions: What are the most important general principles on which his research is based? What does Grammatical Induction mean in author’s opinion? What steps has the concept of analogy gone through in the history of Arabic Grammar? What is the position of Justification or Explanation and Interpretation in principles of Arabic Grammar ? an‎d what is the impact of correctly recognizing these concepts in Arabic language research and teaching? This paper studies the various chapters and titles of the book to answer such questions, according to the descriptive-analytical methodology.