تأثير كم‌‌آبياري بر ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي، عملكرد و ميزان اسانس بيست جمعيت پونه وحشي ايراني

پونه وحشي با نام علمي Mentha longifolia L. يكي از با ‌‌‌‌ارزش‌‌ترين گياهان چند‌‌ساله، نيساگ‌دار، معطر و علفي از تيره نعناسانان است. در اين پژوهش، تأثير تنش كم‌‌آبي بر ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي و عملكردي 20 نژادگان مختلف پونه وحشي به‌‌صورت آزمايش كرت‌‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار ارزيابي شد. كنترل رطوبت خاك با استفاده از تيمارهاي آبياري براساس 100 % (شاهد) و 60 % ظرفيت زراعي انجام شد. در اين بررسي، ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي از جمله كلروفيل a، b و كل، كاروتنوئيد، پرولين، كربوهيدرات كل، محتواي نسبي آب برگ، نشت يوني، هدايت روزنه‌‌اي، عنصرهاي سديم و پتاسيم، عملكرد ماده خشك و بازده اسانس بررسي شد. از نظر ويژگي‌هاي مورد ارزيابي بين نژادگان‌‌ها در دو سطح تيمار كم‌‌آبياري اختلاف معني‌‌داري (P 0.01) وجود داشت. جمعيت‌‌‌‌هاي متحمل داراي بيشترين بازده اسانس (69/4 %)، محتواي نسبي آب (91/69 %)، كلروفيل كل (32/0 ميلي‌‌گرم بر گرم) و پرولين (80/2 ميكرومول بر گرم) در تنش كم‌‌آبي بودند. نتيجه‌هاي همبستگي بين عملكرد ماده خشك با همه ويژگي‌ها به‌‌جز مقدار كاروتنوئيد معني‌‌دار بود. در نهايت، به‌‌ترتيب پنج نژادگان ‌‌هرمزگان، خوزستان، خراسان جنوبي، كرمان1 و لرستان به‌‌عنوان جمعيت‌‌هاي متحمل به كم‌‌آبي برتري داشتند و براي برنامه‌‌هاي به‌نژادي آتي معرفي مي‌‌گردند.