ايرانيان خارج از كشور:فرصت يا تهديد

پديده مهاجرت و به‌طور ويژه مسئله‌ «ايرانيان مهاجر» مساله­اي غامض است كه برخلاف اهميت آن هم در ادبيات دانشگاهي و هم در ساحت سياست­گذاري به اندازه كافي و به طور جدي به آن پرداخته نشده است.. اين مقاله با رويكردي تحليلي انتقادي و مبتني بر داده‌هاي اكتشافي تصويري آسيب­شناسانه از مواجهه دولت‌هاي پس از انقلاب با پديده مهاجرت ايرانيان به دست مي‌دهد. به بيان دقيق­تر، هدف پژوهش حاضر بررسي و شناخت آسيب‌هاي سياست­گذاري جمهوري اسلامي ايران در قبال ايرانياني است كه از كشور مهاجرت كرده­اند . به لحاظ روشي ، داده­هاي مورد نياز با پيمايش نظرات از 28 نفر از خبرگان و متخصصين امر سياست‌گذاري، مهاجرت و امور ايرانيان مقيم خارج از كشور و با ابزار پرشسنامه جمع­آوري شده است. اطلاعات به دست آمده نيز با استفاده از نرم‌افزار SPSS با روش آمار توصيفي و استنباطي (آزمون‌هاي ضريب توافقي كندال، تي يك نمونه‌اي و آناليز رتبه‌اي فريدمن) تجزيه و تحليل شد.طبق يافته­هاي پژوهش، در فرآيند سياست­گذاري در خصوص مهاجرت ايرانيان شانزده آسيب شناسايي شد كه  اصلي‌ترين آن­ها، پراكندگي سازماني و فقدان يك نهاد مرجع با قابليت اتخاذ تصميم نهايي است. آسيب­هاي ديگري مانند نگاه امنيتي به ايرانيان مهاجر، موازي‌كاري، فقدان ضمانت اجرايي قانوني براي بازگشت ايرانيان مهاجر، فقدان بانك آماري و خلأ تقنيني در اين حوزه و ...،  نيز استخراج شد. به طور كلي در نتيجه اين مقاله مي­توان گفت، مجموعه‌اي از اقدامات حكومت جمهوري اسلامي به عنوان عامل رانشگر و ترغيب افراد به مهاجرت عمل كرده است.