بررسي وجود ضمير شأن محذوف و تأثير آن در فهم و ترجمه معناي آيات قرآن (مطالعه موردي ترجمه‌هاي مصباح‌زاده، مصطفوي و مشكيني)

يكي از مفردات مهم به كار رفته در قرآن كريم، ضمير شأن است كه تأكيد و تفخيم ويژه‌اي به كلام مي بخشد و جز در موارد بسيار مهم به كار نمي رود. برخي از نحويان و مفسران قرآن در موارد متعددي ادعا نموده‌اند ضمير شأن درآياتي از قرآن مقدر است و براي اين مدعا ادله‌اي ذكر نموده‌اند. در اين پژوهش كه به روش تحليلي توصيفي صورت گرفته، براي بررسي صحت اين ادعا، ابتدا تبيين گرديد ضمير شأن به دليل ايجاد ابهام، اسم بودن و ركن كلام بودن؛ از معناي تأكيدي فوق العاده و فراتر از ديگر ادوات تأكيد برخوردار است و همچنين از جهات متعددي خلاف قياس است؛ آنگاه ادله قائلين به تقدير ضمير شأن در موارد گوناگون ذكر و مورد نقد و بررسي قرارگرفت و سپس عدم تأييد تقدير ضمير شأن نزد عرف عرب و ناسازگاري تأكيد با حذف به عنوان ادله نادرستي ادعاي اضمار ذكر شده و اثبات گرديد در هيچ‌يك از موارد ادعا شده ضميري مقدر نيست. با بررسي ترجمه‌هاي مصباح‌زاده (تحت‌اللفظي)، مصطفوي (آزاد) و مشكيني (تفسيري) روشن گرديد ترجمه مصطفوي دقيق‌تر از ديگر ترجمه‌ها بوده و ترجمه مشكيني در خصوص اين مسئله، از دقت كمتري نسبت به ديگر ترجمه‌ها برخوردار است.