نقدي بر كتاب سه تقرير رقيب دربارۀ مدرنيته: خروج، اعتراض، وفاداري

تاكنون بسياري مدرنيته را به مثابه كليتي يكپارچه در نظر گرفته اند كه در زمان و مكاني خاص متولد شده و باليده است. در اين ديدگاه مدرنيته به مثابه امري زمانمند و مكانمند پنداشته مي‌شود كه با ديگر فرهنگ­ ها و اقليم ها ناسازگار و بيگانه است. اما اگر مدرنيته را «متني فرهنگي» در نظر بگيريم كه بسترساز سوژگي انساني است، مي توانيم نشانگان آنرا در تمامي جمعيت­هاي انساني به نسبت­ هاي مختلف بيابيم. كتاب «سه تقرير رقيب درباره مدرنيته: خروج، اعتراض، وفاداري» ميكوشد تا با نشان دادن ناسازواري ­هاي نظري در درك امر مدرن بر ماهيت منشوري و چندگانه آن تاكيد گذارد و امكان­هاي مختلف در مواجهه با آن را بررسي كند. از اين نظر دشوارۀ كانوني كتاب بررسي امكانات نظري­اي است كه در انگارۀ مدرن نهفته‌اند. بدنۀ اصلي اثر به نظرات شش انديشمند غربي درباره مدرنيته مي پردازد. همچنين، در آخرين قسمت كتاب نظرات انديشمندان ايراني درباره مدرنيته به بحث گذارده مي شود و آراء آنها از سه منظر وفاداري به مدرنيته، اعتراض به آن و خروج از آن بررسي مي شود. در مجموع ميتوان اين اثر را تلاشي ارزنده براي ارائه دركي بهتر از مفهوم مدرنيته دانست. امري كه به خودي خود مي تواند جامعه ايراني را در رويارويي آگاهانه تر با مدرنيته ياري بخشد. مقاله حاضر ميكوشد به دو روش صورت­گرايانه (فرماليستي) و محتوايي كتاب يادشده را مورد نقد و ارزيابي قرار دهد.

By now many have considered modernity as an integrated totality that was born and flourished in a given time and in a given location. From this point of view, modernity is incompatible and alien to other territories and cultures, but if we consider modernity as a “cultural text” creating a suitable context for human subjectivity, then we would know it as an omnipresent phenomenon in all the human aggregations. The book “Three Rival Versions of Modernity: Exit, Voice, and Loyalty” focuses on incompatibilities in understanding modern affairs. Hence it shows the different capabilities inside modernity. Therefore, the central problem of the book has to do with the way of approaching modernity. Though the main part of the book is dedicated to the analysis of six Western thinker’s theories, the last part focuses on Iranian thinkers and analyses their attitudes toward modernity from three different standpoints: exit, voice, and loyalty. Finally, the book could be considered as a precious effort in understanding modernity, which per se could lead Iranian society to adopt a more conscious approach in case of modernity.