پديد آورندگان :
كريمي‌زاده، رحمت‌الله سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان كهگيلويه و بويراحمد، گچساران , پزشكپور، پيام سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان لرستان، خرم‌آباد , ميرزايي، امير سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان ايلام، ايلام , شريفي، پيمان دانشگاه آزاد اسلامي واحد رشت - گروه زراعت و اصلاح نباتات، رشت
كليدواژه :
عدس , جداكنندگي , سازگاري , شاخص انتخاب همزمان , شاخص‌هاي پايداري
چكيده فارسي :
در اين پژوهش 18 ژنوتيپ عدس در سه سال زراعي (95-1392) در شرايط ديم مناطق گچساران، ايلام و خرم‌آباد كشت شدند. بر اساس تجزيه واريانس اثر اصلي افزايشي و ضرب پذير (AMMI) اثر محيط، ژنوتيپ و برهمكنش ژنوتيپ × محيط و سه مؤلفه اصلي اول بر عملكرد دانه معني‌دار بودند. بر اساس شاخص انتخاب همزمان (ASV)، ژنوتيپ‌هاي G12، G16، G8، G9 و G2؛ ssiSIPC، ژنوتيپ‌هاي G11، G12، G9، G2 و G7؛ ssiEV، ژنوتيپ‌هاي G9، G11، G2، G7 و G15؛ ssiZA، ژنوتيپ‌هاي G12، G9، G2، G16 و G7؛ ssiWAAS، ژنوتيپ‌هاي G12، G9، G16، G2 و G8 به‌عنوان برترين ژنوتيپ‌ها شناسايي شدند. نماي چندضلعي GGE باي‌پلات ژنوتيپ‌هاي G2 و G12 را با پايداري عملكرد بالا مشخص كرد. نماي محور تستر متوسط (ATC) نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي G1، G10، G18 و G12 علاوه بر پايداري عملكرد، داراي عملكرد بالاتر از ميانگين كل نيز بودند. برپايه نماي باي‌پلات ژنوتيپ ايده‌آل، ژنوتيپ‌هاي G1، G16، G8، G18، G10، G15 و G12 ژنوتيپ‌هاي مطلوب بودند. نماي برداريGGE باي‌پلات نشان داد كه محيط E1 (گچساران، 93-1392) با قدرت نمايندگي و جداكنندگي بالا مي‌تواند ژنوتيپ‌هاي داراي عملكرد پايدار را متمايز كند. در مجموع، بر اساس نماهاي مختلف باي‌پلات و شاخص‌هاي انتخاب همزمان بر پايه مدل AMMI، ژنوتيپ G12 برترين ژنوتيپ بود و مي‌تواند نامزد نامگذاري و آزادسازي به عنوان يك رقم جديد عدس براي شرايط ديم باشد.
چكيده لاتين :
In this study, 18 lentil genotypes were grown under rainfed conditions for three growing seasons (2013-2016) in Gachsaran, Ilam and Khorramabad field stations in Iran. Analysis of additive main effects and multiplicative interaction (AMMI) revealed that the effect of environment, genotype and genotype by environment interaction and the first three principal components were significant for seed yield. According to the simultaneous selection indices: ssiASV; G12, G16, G8, G9 genotypes and G2, ssiSIPC: G11, G12, G9, G2 and G7 genotypes, ssiEV; G9, G11, G2, G7 and G15 genotypes, ssiZA; G12, G9, G2, G16 and G7 genotypes, and ssiWAAS; G12, G9, G16, G2 and G8 genotypes were identified as genotypes with yield stability. Polygon view of biplot demonstrated that G2 and G12 genotypes with yield stability. The average tester coordinate (ATC) view of biplot illustrated that G1, G10, G18 and G12 genotypes, in addition to high grain yield, had seed yield stability. G1, G16, G8, G18, G10, G15 and G12 genotypes were desirable based on the ideal genotype view of biplot. The vector view of GGE biplot indicated that the first environment (Gachsaran in 2013-2014) was highly discriminating and representative, and could discriminate the genotypes with yield stability. In conclusion, based on different views of biplot and simultaneous selection indices using AMMI analysis, G12 genotype was identified as superior genotype and can be considered as a candidate for being released as new lentil cultivar for dryland conditions.
