پديد آورندگان :
شيخ، فاطمه سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان، گرگان , سخاوت، رضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي صفي آباد، دزفول , آستركي، حسين سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان لرستان، بروجرد , پركاسي، عليرضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي بلوچستان، ايرانشهر
كليدواژه :
باقلا , اثر اصلي جمع‌پذير و برهمكنش ضرب پذير , ارزش پايداري امي , عملكرد دانه و محيط ايده آل
چكيده فارسي :
اين پژوهش با هدف بررسي برهمكنش ژنوتيپ × محيط و پايداري عملكرد دانه 15 لاين اميد بخش باقلا و ارقام شاهد به مدت دو سال زراعي (96-1394) در ايستگاه‌هاي تحقيقاتي گرگان (ديم)، دزفول (آبي)، بروجرد (ديم) و ايرانشهر (آبي) در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تجزيه واريانس مركب داده ها نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي باقلا از نظر تعداد روز تا 50 درصد گل‌دهي، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه و عملكرد دانه تفاوت معني دار داشتند. لاين‌هايFLIP03-069FB ،ILB1266 × ILB1814 وWRB2-7 × Giza Blanca به ترتيب بيشترين عملكرد دانه را داشتند. اثر اصلي محيط 76/43 درصد از تغييرات كل عملكرد را به خود اختصاص داد، در حالي كه اثر ژنوتيپ و برهمكنش ژنوتيپ × محيط به ترتيب 6/31 و 17 درصد بود. بررسي برهمكنش ژنوتيپ × محيط با استفاده از روش تجزيه چند متغيره اثر اصلي جمع‌پذير و برهمكنش ضرب‌پذير (AMMI) نشان داد شش مؤلفه اصلي مدل AMMI معني‌دار بودند و 99/69 درصد از تغييرات برهمكنش ژنوتيپ × محيط را توجيه كردند. بر اساس ارزش پايداري امي (ASV)، لاين هاي WRB2-7 × Giza Blanca، ILB 3626، Barkat × BPL465 و رقم بركت داراي پايداري عملكرد دانه و ژنوتيپ Barkat × New Mammoth و رقم زرشكي با داشتن بيشترين برهمكنش زنوتيپ × محيط عملكرد دانه ناپايدار داشتند. همچنين محيط‌هاي گرگان و بروجرد به‌دليل داشتن برهمكنش زنوتيپ × محيط بالا، به عنوان محيط ايده آل جهت تمايز بين لاين‌هاي باقلا شناخته شدند. در نهايت لاين WRB2-7 × Giza Blanca با ميانگين عملكرد دانه 3288 كيلوگرم در هكتار، پايداري عملكرد بالاو سازگاري وسيع براي نامگذاري و معرفي به عنوان رقم تجاري جديد براي مناطق هدف شناسايي شد.
چكيده لاتين :
This study was carried to assess seed yield stability and genotype × environment interaction of 15 faba bean promising lines together with four control cultivars using randomized complete block design with three replications in four experimental field stations; Gorgan (rainfed), Dezful (irrigated), Borujerd (rainfed), Iranshahr (irrigated), in two cropping seasons (2015 -17). Combined analysis of variance showed that genotypes differed significantly for days to 50% flowering, plant height, number of pods per plant, number of seeds per pod, 100-seed weight and seed yield. FLIP03-069FB, ILB1266 × ILB1814 and WRB2-7 × Giza Blanca promising lines had the highest seed yield, respectively. Environment main effect accounted for 76.43% of total observed variation in seed yield, whereas genotype and genotype × environment interaction effect accounted for 6.31% and 17%, respectively. The multivariate analysis using additive main effects and multiplicative interaction (AMMI) showed that the six first principal components had significant effect in explaining genotype × environment interaction effect, and explained 99.69% of the total of observed variation. The AMMI stability value (ASV) discriminated WRB2-7 × Giza Blanca, ILB 3626, Barkat × BPL 465 promising lines and cv. Barkat with high seed yield stability, respectively. Barkat × New Mammoth promising line and cv. Zereshki had low seed yield stability, respectively. Also, Gorgan and Borujerd environments, due to their high interaction, were identified as the ideal environments for discriminating faba bean genotypes. In conclusion, WRB2-7 × Giza Blanca promising line with average seed yield of 3285 kg ha-1, high yield stability and wide adaptation was identified as the superior genotype for being released as new commercial faba bean cultivar for target regions.
