رهيافت عدالت مالياتي در نهج‌البلاغه؛ مقايسه با اصول مالياتي علم اقتصاد

A Comparison of Tax Justice in Nahj al-Balaghah with Principles of Taxation

تحقق جامعه عادلانه افراد را به استنباط روش‌هاي رسيدن به آن سوق مي‌دهد. بسط عدالت اقتصادي در جامعه نيازمند رعايت همه‌ي جوانب عدالت در اجتماع مي‌باشد. بنابراين دولت اسلامي براي تامين مالي خود نيازمند مالياتي است كه درجمع‌آوري آن، عدالت رعايت شده باشد. با روش توصيفي-تحليلي و با رويكردي جامع مطابق با روش شهيد صدر، رهيافت ماليات عادلانه از نظر حضرت علي عليه السلام در نهج‌البلاغه منوط به اجراي اصولي نظير: توجه به عمران و آباداني در اخذ ماليات، عدم ايجاد محروميت ازحقوق مشروع، توجه به دولت مركزي در ماليات‌ها، خوداظهاري اوليه توسط مؤديان و... دانسته شد. با مقايسه رهيافت عدالت مالياتي از منظر اميرالمومنين عليه السلام با اصول مالياتي علم اقتصاد، بدست آمدكه: اولا، با تعريف عدالت به معناي قرار گرفتن هر چيز در جاي خود، ساير اصول مالياتي منتزع از اصل عدالت مالياتي بوده، لذا سرلوحه‌ اصول مالياتي در دريافت ماليات‌ها در دولت علوي، رعايت عدالت درتمامي جوانب آن است. ثانيا، در نظام اقتصاد اسلامي علوي، اصول مالياتي دقيق و كاربردي وجود دارد كه بسيار كامل‌تر از اصول مدون در علم اقتصاد است. ثالثا، وقتي رهيافت عدالت مالياتي، با به‌كارگيري تمام جوانب آن، مبناي دولت اسلامي قرار گيرد، علاوه بر رعايت اصول مالياتي كلاسيك در علم اقتصاد، نواقص آن نيز پوشش داده خواهد شد.

Achieving a just society leads people to infer ways to achieve it. The development of economic justice in a community requires the observance of all aspects of justice in society. Therefore, the Islamic State needs a tax that just has been observed in its collection. The present study used the descriptive-analytical method and Shahid Sadr's comprehensive approach. In this regard, according to Imam Ali (as) in Nahj al-Balaghah, attention to development in tax collection, non-deprivation of legitimate rights, attention to the central government in taxes, and initial self-declaration by taxpayers are among the factors of fair taxation. Comparing the tax justice approach from the perspective of Amir al-Mu'minin (AS) with the tax principles of economics, it was found that: First, by defining justice as putting everything in its place, other tax principles go under the principle of tax justice. Therefore, the headline of tax principles in receiving taxes in the Alawite government is to observe justice in all its aspects. Second, there are precise and practical tax principles in the Alawite Islamic economic system that are much more complete than the principles codified in economics. Third, when the tax justice approach and all its aspects are the basis of the Islamic state, not only classical tax principles in economics will be observed; also its shortcomings will be covered.