بررسي كاركرد شگرد آيروني در شعر نسيم شمال

آيروني، سخني است دو پهلو كه معنا و مفهوم ثانويۀ آن اهميّت دارد؛ اين شگرد ادبي، از ظرفيت گسترده‌‌اي براي رساندن مفاهيم و مقاصدي كه مجالي براي عرضه و مطرح‌‌كردن مستقيم آنها نيست، برخوردار است. نسيم شمال (سيّد اشرف‌‌الدّين حسيني) از شاعران عصر مشروطه كه براي تبيين انديشه‌‌هاي سياسي و اجتماعي خود در بحبوحۀ خفقان و استبداد عصر خود، گزيري جز از بيان غيرمستقيم انديشه‌‌هاي آزادي‌‌خواهانه‌‌اش نداشته است، از اين صنعت بلاغي بهره‌‌ها مي‌‌گيرد. پژوهش حاضر كه به روش توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از منابع و ابزار كتابخانه‌‌اي نوشته شده است، تلاش مي‌‌كند تا نحوۀ حضور آيروني و انواع آن را در شعر نسيم شمال بررسي كند. نتايج به‌‌دست آمده از اين تحقيق نشان مي‌‌دهد كه زبان آيرونيك نسيم شمال، علاوه بر ماندگار كردن آثارش، زمينۀ گسترده‌‌اي را براي ايجاد آيروني فراهم مي‌‌آورد؛ چرا كه اساساً بنياد ادبي آيرونيك، خاصه آيرونيك كلامي، ناظر به معناي ثانويه است، نه معناي اوليه؛ و شاعر با استفاده از اين شگرد، ضمن تبيين انديشه‌‌هاي اجتماعي خود، مي‌‌كوشد تا خستگي و ملال حاصل از تكرار مضامين را بزدايد. همچنين مي‌‌توان اذعان داشت كه آيروني‌‌هاي به‌‌كار رفته در اشعار وي، چندان ديرياب نيست و بيشتر آنها به ‌‌مانند زبان اشعار شاعر ساده‌‌اند. همچنين بر اساس پژوهش حاضر مي‌‌توان اذعان داشت كه تحليل اشعار نسيم شمال صرفاً با تلقّي از طنز در مطالعات ادبي موجود (و نه آيروني)، تقليل‌‌دادن ظرفيت‌‌هاي نهفته در اين متن است.