واكاوي ماهيت تعزيرات منصوص شرعي با رويكرد انتقادي از منظر فقهي و حقوقي

Investigating the Nature of the Prescribed Religious Punishments; A Critical Approach from the Jurisprudential and Legal Perspectives

قانونگذار قانون مجازات اسلامي سياست تفكيك ميان تعزيرات منصوص از غيرمنصوص شرعي را در پيش گرفته است. وي در اين باره معيار و مصداق مشخصي ارايه نكرده است. درحالي كه استثنا كردن تعزيرات منصوص از برخي نهادهاي قانوني، سبب بروز تفاسير متعدد و اشكالات عديده اي به مقنن شده است. نوشتار حاضر با روش تحليلي انتقادي به دنبال آن بوده است كه اولا معيار دقيقي براي تعزيرات منصوص ارايه دهد و ثانيا اشكالات وارد به ديدگاه قانونگذار را بيان كند. ازاين رو نتايج ذيل حاصل جهد علمي پژوهشگران مقاله پيش رو است: نخست آنكه ملاك مطرح شده براي شناخت تعزيرات منصوص، مجازات هاي مقدر شرعي غيرمضبوط است كه با عنايت به قاعده التعزير بمايراه الحاكم، اجرا يا عدم اجراي آن برحسب مصالح و مفاسد مقتضي، به تشخيص حاكم اسلامي است؛ دوم، سياست قانونگذار در برخورد با تعزيرات منصوص شرعي از حيث رعايت احتياط در اعمال مجازات هاي اسلامي و ابتناي مجازات بر تخفيف در تنافي با اهداف تعزيرات بوده و عدم رعايت رويكردي يكپارچه در خصوص تمام مقررات و ضوابط تعزيرات منصوص با اشكال مواجه است.

The legislator of Islamic Penal Code has proceeded the policy of separating prescribed punishments from non-prescribed punishments, not presenting a clear criterion and instance in this regard. While, excluding of prescribed punishments from a number of legal entities by the legislator has led to numerous interpretations and many drawbacks. Using a critical-analytical method, this article seeks two aims: First, it wants to provide a detailed criterion for prescribed religious punishments (ta'zir). Second, it wants to express the bugs of the legislator's perspective. Therefore, these results are obtained: First, the criterion proposed for the recognition of prescribed religious punishments is predetermined religious penalties that has not minimum or maximum and considering the rule “al-Ta'zir bima yarâhu al-hâkim”, the ruler decides whether or not to execute. Second, legislator's policy of dealing with prescribed religious punishments in terms of being cautious about exercising Islamic penalties and determining the penalties based on discounts is contrary to the goals of ta'zir and not observing a coherent approach to all the rules and regulations of prescribed religious punishments has led to some drawbacks.