عنوان مقاله :
شناخت و معرفي مجموعه قلعه ماكو (استان آذربايجان غربي)
پديد آورندگان :
رازاني، مهدي دانشگاه هنر اسلامي تبريز - دانشكده حفاظت آثار فرهنگي، تبريز، ايران , عباسي، قاسم فاقد وابستگي سازماني
كليدواژه :
معماري صخره‌اي , قلعه قبان , شهرستان ماكو , معماري سنگي , حمام تاريخي
چكيده فارسي :
نمونه شاخصي از قلعه‌هاي تاريخي ايران در منطقه آذربايجان وجود دارد. يكي از نقاطي كه در تاريخ طبيعي، سياسي، تاريخي و فرهنگي منطقه در عرصه هنر معماري ايراني قابل‌مطالعه بوده و به‌دليل صعب‌العبوربودن، هنوز دست‌نخورده باقي مانده است، مجموعه تاريخي قلعه ماكو با برج و باروهاي مستحكم و مشرف به شهر كنوني است كه نوعي معماري زيرصخره‌اي ايران محسوب مي‌شود، اما همچنان بخش بسياري از ساختارهاي معماري آن در زير لايه‌هاي واريزه فرسايشي صخره قرار دارند. محدوده قلعه از كوه قيه كه قلعه در زير سايبان آن قرار دارد شروع مي‌شود و تا خيابان طالقاني شهر جديد ماكو ادامه دارد. اين قلعه در گذشته بافت اصلي شهر با حصارها، برج و باروهاي بلند، پادگان نظامي و مراكز اقامتي و خدماتي را شامل مي‌شده است. اين پژوهش با هدف معرفي مجموعه تاريخي قلعه (شهرستان ماكو) به‌عنوان يكي از نمونه‌هاي نادر معماري زيرصخره‌اي جهان انجام شده و به‌دليل قرارگيري آن در شاه‌راه ورود به ايران در دوره‌هاي تاريخي از اهميت زيادي برخوردار بوده است. در اين پژوهش كه بر پايه تحقيقات ميداني و مطالعات تاريخي و نتايج يك فصل باستان‌شناسي انجام شده، به ويژگي‌هاي تاريخي و جغرافيايي و معماري سازه‌هاي قلعه پرداخته شده است.
چكيده لاتين :
There is a significant example of historical castles in Iran in the region of Azerbaijan. One of the places that can be studied in terms of nature, politics, and cultural history of the region is the historical complex of Maku Castle with its especial rock-cut architecture which still remains untouched due to its impassability; therfore many of its architectural structures are still under the erosive debris layers of the upstream cliffs. The castle area starts from Qeh Mountain, under which the castle is located, and continues to Taleghani Street in the new city of Maku. In the past, this castle included the main texture of the city with fences, tall towers and fortifications, military barracks and residential and service centers. The aim of this study was to introduce the historical complex of the castle (Maku city) as one of the rare examples of cut-rock architecture in the world and because of its location in Iran and that its role in historical periods has been of great importance. In this research, which is based on field research and historical studies and the results of an archeological excavation, the historical and geographical features and architecture of the castle have been discussed.
