كليدواژه :
خانه قديمي , دوره قاجار , شهرستان گز و برخوار , تزئينات معماري
چكيده فارسي :
معماري و بافت تاريخي شهرستان گز و برخوار، باوجود ارزش‌هاي نهفته در آن، همچنان ناشناخته باقيمانده است؛ يكي از خانه‌هاي تاريخي اين منطقه، خانه منسوب به خانواده «قديمي» است. به دليل توجه ناكافي سازمان ميراث فرهنگي، ناتواني صاحبان خانه در مرمت و نگهداري آن و هم‌چنين واقع شدن خانه در محدودۀ خيابان در طرح تفصيلي، همچون بسياري از خانه‌هاي تاريخي شهرستان گز و برخوار، در آينده‌اي نزديك تخريب خواهد شد. از اين‌رو معرفي بنا و مطالعه تزئينات آن ضروري به نظر مي‌رسد؛ بنابراين هدف مقاله حاضر به مستندنگاري خانۀ قديمي و مقايسه تزيينات اين خانه روستايي با نمونه‌هاي شهري مشابه -خانه همايي و خانه شاكري- در راستاي شناخت دورۀ تاريخي آن اختصاص دارد. در اين پژوهش از روش توصيفي- تاريخي استفاده‌شده است و رويكردي تطبيقي دارد. در اين راستا از مطالعات كتابخانه‌اي و ميداني صورت گرفته در سطح بنا و هم‌چنين تكيه‌بر تاريخ شفاهي-خاطرات وراث- استفاده‌شده است. در ادامه با نگاهي دقيق‌تر دو فضاي اصلي اين بنا كه به دليل غناي تزئينات معماري، شاخصه اين بنا هستند، به‌تفصيل تشريح شده و تزئينات آن‌ها معرفي مي‌گردد. مهم‌ترين تزيينات اين بنا شامل انواع گچ‌بري با نقوش گياهي، آينه‌كاري، كاربرد شيشه‌رنگي در گچ و نقاشي مي‌شود. با تطبيق تصاويري مشابه از تزئينات و پلان اين خانه‌ها به نظر مي‌رسد بخشي از خانه قديمي كه داراي تزئينات معماري غني است و قديمي‌ترين بخش خانه محسوب مي‌شود، در دوره زماني مشابه با خانه همايي و شاكري، يعني دوره قاجار ساخته شده است و بخش‌هاي ديگر خانه الحاقاتي است كه در دوره‌هاي بعدي اضافه شده‌اند.
چكيده لاتين :
The architecture and historical context of Gaz and Borkhar counties,
despite their hidden values, remain unknown; one of the historical houses of
this region is the house belonging to the "Ghadimi" family. Due to insufficient
attention of Cultural Heritage and Tourism Organization of Iran, the inability
of the owners to repair and maintain it, as well as the fact that the house is
located on the street in the city hall’s developping plan, like many historical
houses in Gaz and Borkhar, it will be destroyed in the near future. Therefore,
it seems necessary to introduce the building and study its decorations the
purpose of this article is to document the Ghadimi house and compare the
decorations of this rural house with similar urban examples - Homayi house
and Shakeri house - in order to identify its historical period. In this research,
descriptive-historical method and a comparative approach were used. In this
regard, library and field studies have been done about the building as well as
relying on oral history - memories of heirs. In the following, with a closer
look, the two main spaces of this building, that due to the richness of their
architectural decorations represent as the main characteristic of this building,
are described in detail and their decorations are introduced. The most
important decorations of this building include plastering with plant motifs,
mirror work, application of stained glass in plaster and painting. Comparing
similar images of the decorations and plans of these houses, it seems that part
of the Ghadimi house, which has rich architectural decorations and is the
oldest part of the house, was built in the same period as Homayi and Shakeri
houses in the Qajar period, and other parts of the housewere added in
subsequent periods.
