آزادي مثبت و ليبراليسم در فلسفه سياسي كانت

Positive Freedom and Liberalism in Kant's Political Philosophy

موضوع اين مقاله تحليل مفهوم آزادي به عنوان يكي از مسائل بنيادين انديشه سياسي در فلسفه كانت است. با توجه به گونه شناسي آيزايا برلين در مورد برداشت هاي مختلف منفي و مثبت از آزادي در تاريخ فلسفه، در اين مقاله موضع كانت در باب آزادي در قالب دو برداشت فوق بررسي مي شود. در ديدگاه كانت، عمل اخلاقي عملي با انگيزه صرفاً اخلاقي و احترام به قانون اخلاقي، بدون همراهي تمايلات انساني است. نوعي تقابل بين تمايلات و انگيزه اخلاقي در نظريه اخلاقي كانت ديده مي شود. آزادي در ديدگاه كانت به معناي كنارگذاشتن تمايلات و عمل به وظيفه اخلاقي است. تمايلات دروني در ديدگاه كانت به مثابه مانع دروني عمل اخلاقي و آزادي هستند كه بايد رفع يا حداقل كنترل شوند. مفهوم آزادي جايگاهي محوري در نظريه اخلاقي كانت دارد، به گونه اي كه آزادي محصول تبعيت از وظايف اخلاقي است، و اين مفهوم ايجابي، برخلاف ادعاي برلين، با توجه به ظرفيت هايي چون فردگرايي و ضابطه مند بودن كاربست آن در قالب اوامر قطعي به استبداد منجر نمي شود.

The subject of this article is the analysis of the concept of freedom as one of the fundamental issues of political thought in Kant’s philosophy. Given Isaiah Berlin’s typology of the negative and positive conceptions of freedom in the history of philosophy, this article examines Kant’s position on freedom in the form of the above two conceptions. In Kant’s view, moral action is a practice with a purely moral motive and respect for the moral law, without the accompaniment of human desires. There is a kind of opposition between moral inclinations and motivation in Kant’s moral theory. In Kant’s view, freedom means the abandonment of desires and the fulfillment of moral duty. In his view, inner tendencies act as internal barriers to moral action and‌ freedom, and must be eliminated or at least controlled. The concept of freedom has a central place in Kant’s moral theory, as freedom is the product of obedience to moral duties, and this positive concept, contrary to Berlin’s claim, does not lead to tyranny.