شطحيات صوفيه در سنجۀ آيات و روايات (مطالعۀ موردي: شطحيات ابوالحسين مزين و ابوالقاسم نصر‌آبادي)

صوفيان و عارفان مسلمان، گفتارها و سخناني از خود بر جاي گذاشته‌‌اند كه جنجال‌‌آفرين و پرمسئله بوده است؛ زيرا دست‌كم در‌ظاهر مخالف دين و درك آدمي قلمداد مي‌‌‌شده است. روزبهان بقلي شيرازي نيز با نگارش كتاب شرح شطحيات، در تأويل و توجيه آن دسته از سخنان صوفيه كه خارج از حد معروف بوده، كوشيده است. در اين نوشتار ضمن پرداختن به معنا و تاريخچه «شطح»، شطحيات دو تن از صوفيان در كتاب ياد‌شده، يعني ابوالحسين مزيّن و ابوالقاسم نصرآبادي به دليل اهميت محتوا بررسي شده است. محتواي شطحيات اين دو تن، شامل مباحثي در باب عبوديت، ربوبيت و استغفار است كه از چالشي‌‌ترين موضوع‌هاي حوزۀ عرفان و تصوف است. اين موارد در سنجۀ آيات قرآن و روايت‌هاي معصومان (عليهم السلام) به شيوۀ توصيفي و با روش كتابخانه‌‌اي واكاوي شده و ميزان نزديكي يا دوري اين باورها با سيرۀ اهل بيت (عليهم السلام) تعيين گشته است. نتيجۀ اين بررسي‌ها، نشان‌دادن تعارض شديد اين شطحيّات با هم بوده است.