تحليل عناصر زيباشناختي در قصيده"طَرطَرا" اثر محمد مهدي جواهري با رويكرد هنجارگريزي نحوي و واژگاني

Exploring the aesthetic elements in the ode Tartra by Mohammad Mehdi Javaheri through the syntactic-lexical normative approach

به­ كارگيري انواع تكنيك­ هاي زباني از سوي شاعران، با هدف ارائه يك اثر فاخر، امري است قابل تعمق. بسياري از شاعران براي بيان مسائل جامعه با استفاده از انواع شگردهاي زباني، احساس و انديشه خود را به مخاطب انتقال داده ­اند. از ميان آنها مي­ توان شاعر عراقي محمد مهدي جواهري را نام برد؛ اشعار او از حيث محتوايي و ساختاري در خور توجه است. اما بايد ديد جواهري از چه ابزارهاي زباني، براي ارائه­ ي انديشه ­هايش بهره برده است؟ پژوهش حاضر كوشيده تا بر مبناي نظريه­ ي آشنايي­زدايي و به روش تحليلي- توصيفي، شواهدي از هنجارگريزي نحوي و واژگاني را در قصيده ­ي "طرطرا " از اين شاعر ارائه دهد. نتايج حاصل نشان داده است فرهنگ غني جواهري، تسلط او بر متون ديني قرآن و نهج البلاغه، احاطه ­ي او بر ادبيات كهن و برخورداري وي از علوم نحوي و دايره­ي واژگاني گسترده، از مهم­ترين عواملي هستند كه موجب شدند تا جواهري از شگردهايي هم چون اساليب تكرار، تقديم و تأخير، ساخت تركيبات جديد و كاربست واژگان كهن در جهت متفاوت­ ساختن زبان شعري­اش بهره ببرد. او قصد دارد با برجسته ­نمودن پيام­ هاي متني در قالب عباراتي خاص، ذهن مخاطب را به پيام­ هاي دروني متن رهنمون كرده و به تأمل بيشتري نسبت به اوضاع جامعه وا دارد و وجه ه­ي قصيده را نيز حفظ كرده باشد. او با ارائه ­ي چنين اسلوبي، موجب ارتقاء اشعار خود و تازگي شكل بيانش گرديده و خواننده را از معناي سطحي، به درك معناي عميق رهنمون مي­­ سازد.

The use of various linguistic techniques by poets, with the aim of presenting a magnificent work, is something worth pondering. Many poets have conveyed their feelings and thoughts to the audience to express the problems of the society by using various linguistic stunts. In this regard, the poems by the Iraqi poet Mohammad Mehdi Javaheri are noteworthy in terms of content and structure. But what linguistic tools has Javaheri used to present his ideas? The present study seeks to provide evidence for the syntactic and lexical abnormalities in the poem Tartra based on the theory of de-familiarization and through the analytical-descriptive method.The results show that the rich culture of Javaheri, his mastery of the religious texts of the Qur'an and Nahj al-Balaghah, his awareness of ancient literature as well as his wide syntactic vocabulary knowledge are the major factors that have led him to use techniques such as repetition, presentation and delay, making new combinations and using old words to differentiate the language of his poetry. By emphasizing text messages in the form of specific phrases, he intends to guide the audience's mind to the inner messages of the text and to make the readers think more about the situation of the society, thus to preserve the image of the poem. By presenting such a style, he promotes his poems and the novelty of his expression and guides the reader from a superficial meaning to a deep understanding of the meaning.