تكامل و كاركرد شناختي روايت تخيلي: منظري داروينيستي

Evolution and the Cognitive Function of Fictional Narrative: A Darwinian Perspective

داروينيسم ادبي يا نقد تكاملي چشم‌اندازي متأخر در مطالعات ادبي است كه با بهره‌گيري از دستاوردهاي روان‌شناسي تكاملي، علوم تجربي و شناختي، تبييني طبيعت‌انگارانه از پديدارهاي ادبي به‌دست مي‌دهد. در اين مقاله كوشيده‌ام هم مباني معرفتي داروينيسم ادبي و تقابل آن با «نظريه» يا نظريه ادبي/ فرهنگي را روشن كنم و هم بر بنياد مطالعات دارويني تبييني از روايت خيالي و جهان‌شمولي آن به ‌دست دهم. من در اين مقاله منظري دارويني و ضد برساخت‌گرايانه را دنبال كرده‌ام و با ارجاع به انديشه‌هاي برايان بويد، جوزف كرول، جاناتان گاتشال و استيون پينكر بر جنبه شناختي روايت خيالي تكيه و تأكيد كرده‌ام. بر اين بنياد، اين انديشه را صورت‌بندي و موجه داشته‌ام كه روايت خيالي با آفريدن جهاني ممكن و داراي پيوندي‌هايي استوار با جهان واقعي ما، امكان تجربه غيرمستقيم و كم‌هزينه واقعيت و نيز فهم انواع چالش‌هاي زيستي - اجتماعي را كه ما در مقام انسان خردمند با آن مواجهيم، فراهم مي‌كند. به اين ترتيب، روايت‌هاي خيالي موفق در فراسوي ابعاد ژانري و ساختاري از اهميتي شناختي برخوردارند و ايجاد و فهم آنها در جهاني بين‌الاذهاني براي حيوان ادبيات‌پرداز، مزيتي زيستي و يك سازگاري به ‌شمار مي‌رود.

Literary Darwinism is a recent approach in literary studies that makes extensive use of evolutionary psychology and cognitive science to explain and make sense of literary phenomena. In this paper, I have done two interrelated things: 1. I have given a brief account of literary Darwinism and its epistemological foundations which puts it in direct opposition to the current constructivist paradigm of literary theory or simply “theory”, and 2. I have given a Darwinian account of fictional narrative. To do the latter, I have adopted an anti-constructivist stance and have drawn on the ideas of Brian Boyd, Joseph Carroll, Jonathan Gottschall and Steven Pinker to explain the cognitive aspect of fictional narrative. I have gone so far as to formulate the idea that the fictional narrative constructs a possible world and a model of reality significantly analogous to the world in which we are living, in such a way that makes it possible for us homo sapiens to understand the biological and social challenges that lie ahead of us and experience them vicariously and at almost no cost. Successful fictional narratives, thus, beyond their structural and genric dimensions, have a cognitive significance, and making sense of them in an inter-subjective world is an adaptation for the the literary animal that in turn explains their functionality and universality.