كليدواژه :
منسوجات زربفت , نقوش , موزه هنرهاي تزييني , دوره صفوي
چكيده فارسي :
در اين پژوهش تعداد 116 قطعه ارزشمند و ناشناخته از زربفت‌هاي صفوي موزه هنرهاي تزييني اصفهان شامل 93 قطعه كوچك با كاربري نامشخص و 23 قطعه در بردارنده كاربري‌هايي همچون پارچه دوردوزي شده، كلاه، كيسه پول، پيراهن، نيم‌تنه و پرده، براي نخستين بار معرفي شده و طرح و نقش‌هاي به كار رفته در آن به منظور شناخت الگوهاي تزييني حاكم بر آن‌ها، مورد مطالعه قرار گرفته است. عمده‌ترين پرسش مطرح شده در اين پژوهش آن است كه نوع نقش‌مايه‌ها و نقش‌مايه‌هاي غالب مورد استفاده در اين پارچه‌ها كدام موارد بوده و به چه ميزان با نقوش تزييني به كار رفته در ديگر آثار هنري اين عصر مقايسه پذير است؟ با توجه به تعدد قطعات اين مجموعه كم نظير و عدم شناخت آن در مجامع علمي، انجام پژوهش پيشِ رو كه به روش توصيفي-تحليلي با رويكردي تطبيقي انجام شده، ضرورت يافته است. بر اساس عمده نتايج حاصل از اين تحقيق، طرح و نقش‌مايه‌هاي زربفت‌هاي مطالعه شده در دسته‌هايي همچون بته جقه، قابي، محرمات، افشان، دسته گل و تك گل تكراري، گل و مرغ، انساني، هندسي و كتيبه‌اي(خطي) جاي مي‌گيرد. در اين ميان نقوش و طرح‌هاي گياهي بيش‌ترين و نقوش و طرح‌هاي هندسي و تا حدودي انساني كم‌ترين ميزان كاربرد را نشان مي‌دهد. نقش‌مايه‌هاي بررسي شده از منظر شيوه طراحي و سبك هنري با نمونه‌هاي به كار رفته در ديگر رسانه‌هاي هنري اين عصر همچون فلزكاري، جلدسازي، سفال‌گري، كاشي‌كاري، فرش‌بافي، ديگر منسوجات، نگاره‌هاي كاغذي و ديوارنگاره‌ها، وجوه تشابهه چندي را نشان مي‌دهد؛ بر اين اساس تشابهات موجود در ميان نقوش تزييني مورد استفاده در هنرهاي مختلف اين دوره، از وجود روابط تنگاتنگ در ميان هنرمندان رشته‌هاي گوناگون و استفاده از الگوهاي تزييني مشترك، حكايت دارد.
چكيده لاتين :
In this study, 116 pieces of Safavid Brocade of Isfahan Museum of Decorative Arts, including 93 small pieces with unknown use and 23 pieces containing uses such as Brocade fabric, hats, money bags, shirts, halves and curtains, to The purpose of recognizing the decorative patterns governing their decoration has been studied. It also tries to answer these questions, what are the types of motifs and the predominant motifs used in these fabrics and to what extent with the decorative motifs of other art media? Has this era been relevant? Due to the multiplicity of parts of this unique collection and the lack of knowledge in scientific societies, it is necessary to conduct the present research, which has been done by descriptive-analytical method with a comparative approach. Based on the main results of this research, the design and motifs of the carvings studied in categories such as boteh jegheh, frames, moharamat, afshan, duplicate and single flowers, flowers and chickens, human, geometric and An inscription (linear) is placed. Among these, plant motifs and designs show the most and geometric and to some extent human motifs and designs show the least amount of application. Patterns studied from the perspective of design style and artistic style with examples used in other artistic media of this era such as metalwork, leather, pottery, tiling, carpet weaving, other textiles, painting Paper and murals show some similarities; Accordingly, the similarities between the decorative motifs used in the various arts of this period, indicate the existence of close relationships among artists of various disciplines.
