بازشناسي مطلوبيت تصويري خوون چيني سردر خانه هاي تاريخي دزفول

Recognizing the Pleasantness of the Image in Xowonchini at the Entrance of the Historical Houses of Dezful

بافت فرهنگي- تاريخي شهر دزفول با 28 محله شامل 12 هزار واحد مسكوني مي‌باشد و يكي از قديمي‌ترين بافت‌ها در ميان شهرهاي تاريخي است. ويژگي اصلي اين خانه‌ها، بهره‌گيري از فناوري خوون‌چيني جهت تزئينات معماري است. در اين تحقيق تلاش مي‌شود تا مطلوبيت تصويري اين تزئينات با تكيه بر روش‌هاي ميداني، شامل پرسشنامه بر اساس طيف خبرگان و برداشت ميداني اين تزئينات به دست آيد. سؤال اصلي تحقيق آن‌ است كه بر اساس قواعد گشتالتي كدام يك از مؤلفه‌هاي ديداري باعث ايجاد مطلوبيت تصويري در اين تزئينات بوده‌است؟ براي بررسي اين موضوع از ميان محله‌هاي مختلف بافت تاريخي، 16 خانه به عنوان نمونه انتخاب شده‌است. اطلاعات از طريق اسناد و مدارك كتابخانه‌اي و آرشيو سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهر دزفول و همچنين مطالعات و بازديد‌هاي ميداني گردآوري شده-است. در نهايت از بررسي انجام‌گرفته، اين نتيجه به دست آمد كه در طرح تزئينات و نقوش هندسي خانه‌هاي سنتي دزفول، تعادل و تقارن هندسي، وجود فراپوشانندگي و مشابهت، بيشترين كاربرد را در ميان ساير الگوهاي هندسي داشته است.

The historical context of Dezful includes 28 old neighborhoods and this shows it as one of the most important historical contexts of Iran. The main feature of decorations in Dezful houses is the use of a type of decoration called Xowonchini. In this research, an attempt is made to obtain the Image Pleasantness of these decorations by relying on field methods including questionnaires based on the range of experts and field perception of these decorations. The main question of the research is that according to the Gestalt rules, which of the visual components has created a visual desirability in these decorations? To investigate this issue, 16 houses have been selected as a sample. Information has been collected through library documents and archives of Dezful Handicrafts and Tourism Cultural Heritage Organization, as well as field studies and site visits. Finally, the study concluded that in the design of decorations and geometric patterns of traditional houses in Dezful, geometric balance and symmetry, the amount of overlap and similarity were the most used among other geometric patterns in Xowonchinis.