تعيين ادوار رونق محله‬ هاي شهر نطنز با اتكاء به كتيبه‬ هاي بناهاي تاريخي

Chronology of Neighborhoods Development Based on the Inscriptions of Historic Monuments Case study: City of Natanz

شرايط مطلوب زيست اقليمي منطقه نطنز، جايگاه آن در شبكه ارتباطي جنوب به فلات مركزي و بويژه دو شهر استراتژيك كاشان و اصفهان، زمينه‬ ي شكل يابي استقرارگاه‬ هاي متعدد و آثار معماري متنوع و ارزشمندي را فراهم آورده است. عليرغم جايگاه بارز تمدني و فرهنگي ـ تاريخي شهر نطنز در تمدن اين سرزمين، مطالعات مرتبط با علل موثر بر شكل‬يابي و توسعه فضاها و محلات تاريخي آن بسيار اندك است. اين نقص بويژه زماني آشكار مي‬ شود كه حتي آثار شاخص معماري اين شهر از جمله بقعه شيخ عبدالصمد، مسجد جامع، آرامگاه سيد واقف و ساير بناهاي مذهبي، تجاري و عام المنفعه نيز به نحو بايسته مستند سازي و گاه نگاري نگرديده‬اند. با عنايت به نقش بي بديل كتيبه‬ هاي بناهاي تاريخي در گاه نگاري مطلق و تشخيص نام آمرين و چگونگي ساخت اين بناها و همچنين تعيين تحولات تاريخي آنها، در پژوهش حاضر تلاش گرديد تا با استفاده از اين شواهد متقن، به اين پرسش كه در ادوار مختلف تاريخي نحوه شكل‬ گيري، گسترش و رونق محله ‬هاي شهر چگونه بوده پاسخ گويد. هدف آن است تا ادوار رونق محله‬ هاي شهر را با استفاده از كتيبه‬ هاي بناهاي تاريخي مشخص و اطلاعاتي غير قابل انكار از محله‬ هاي تاريخي شهر نطنز در دوران اسلامي ارائه گردد. در نيل به اين هدف، تمامي كتيبه‬ هاي تاريخي بناهاي ارزشمند اين شهر شناسايي و مستند سازي گرديده ‬اند. تهيه طرح كتيبه ‬ها نه تنها خوانش دقيق آنها را ميسر ساخته، بلكه مواد لازم را براي مطالعات مرتبط با شكل‬ گيري و سير تحول محله ‬هاي تاريخي شهر نطنز را فراهم آورده است.

The favorable bioclimatic conditions of the Natanz region, in addition to its location in the adjacent to the southern communication network in the Iran’s central plateau, and especially its geographic position between the two strategic cities of Kashan and Isfahan have provided the ground for the formation and development of numerous settlements and various architectural heritages. Despite the prominent position of civilization and cultural-historical city of Natanz in the civility of this land, few studies have been fulfilled the recognition of the factors affecting the formation and development of its neighborhoods. Additionally, there is a scientific gap in the field of documentation and determining the proper chronology of development the architectural heritages of Natanz, including the tomb of Sheikh Abdul Samad, the Jameh Mosque, the tomb of Seyyed Waqif, and other religious, commercial, and public utility buildings. The authors in this study focused on the role of the inscriptions of Natanz historical monuments in recognizing the chronology of neighborhood development. Thus, the principle research query is how the Natanz's neighborhoods were formed, expanded and flourished in different historical periods. The authors benefited from the inscriptions of the specific historical buildings and undeniable information gathered from the historical neighborhoods of the city of Natanz which were developed in the Islamic era. To achieve this goal, all the historical inscriptions of the architectural heritages of this city have been identified and documented. The preparation of the design of the inscriptions has not only enabled their accurate reading; but also, has provided the necessary materials for studies related to the formation and evolution of the historical neighborhoods of Natanz.