ارزيابي مشخصات سونامي زمين لغزشي احتمالي در درياچه خزر

Estimating the Characteristics of Possible Land Slide-Tsunamis in Caspian Lake

سونامي ها محدود به اقيانوس هاي آزاد نيستند؛ در خليج ها، فلات ها، درياهاي درون مرزي و درياچه ها نيز بايد انتظار وقوع سونامي را داشت. درياي خزر نيز به عنوان بزرگترين درياچه ي جهان با خطوط ساحلي طولاني و تراكم جمعيتي زيادي كه در اطراف خود دارد و با توجه به سونامي هاي خفيفي كه در گذشته در آن رخ داده، بايد بيشتر مورد بررسي قرار گيرد تا از حوادث مخرب آينده جلوگيري شود. در تحقيق حاضر با استفاده از مدلسازي عددي و نيمه تحليلي و فرض وجود زمين لغزش در قسمت هاي مياني و جنوبي درياي خزر، پارامترهاي مهم سونامي هاي حاصل بدست آمده و سري زماني ارتفاع موج كه مهم ترين خروجي تحليل و مدلسازي سونامي مي باشد در ده ايستگاه كه از جمله بنادر مهم درياي خزر هستند، ارايه شده است. نتايج نشان مي دهد كه ارتفاع موج اوليه ي سونامي ها قابل توجه بوده و به دليل ماهيت انتشار شعاعي امواج سونامي زمين لغزشي، مناطق نزديك تحت تاثير قرار خواهند گرفت. هر چقدر عمق محل زمين لغزش كمتر باشد، ارتفاع موج اوليه بيشتر و طول موج كمتر مي شود، يعني موج پر انرژي تر خواهد بود و توانايي گسترش به نقاط بيشتري را خواهد داشت. در واقع وقتي زمين لغزش از عمق كمتري شروع به حركت مي كند، مسافت بيشتري را تا رسيدن به كف حوضه طي مي كند و در نتيجه حجم آب جابجا شده بيشتر و دامنه ي موج بلندتر خواهد بود. با توجه به نتايج حاصل از مدلسازي، احتمال وقوع سونامي در درياچه خزر ناشي از زمين لغزش وجود داشته و در صورت وقوع، سونامي مهيبي مشاهده خواهد شد.

Tsunami waves can be generated in any coastal area, including inland seas and large lakes. Although there exists enough information about the generation and propagation of tsunami in ocean environment, the assessment of such phenomenon in lakes with finite depth still suffers from the lack of theoretical work and sufficient measured data. The Caspian Sea is the largest lake in the world and has gone through different historical tsunami events. A numerical study for prediction of tsunami wave height time series for ten locations in the Caspian Sea is presented in this work. Unlike tsunamis generated by earthquakes, submarine landslide tsunamis generated in shallow waters are more destructive compared to those generated in deep water. This is due to the higher energy that can be converted from the slide to the water in shallow areas. Moreover, shallower waters are usually closer to the coasts and thus a shorter available distance exists for radial damping. The dispersion of short waves and also radial spreading decrease the far-field effects of landslide tsunamis in contrast to tsunamis of seismic origins. However, shorter waves are more prone to coastal amplification with higher local effects. The results of predictions are consistent with the previous finding reported in the literature indicating the possibility of tsunami occurrence in large lakes due to landslide which can affect the neighboring ports and area located particularly in the central and southern area of the Caspian Sea.