مقايسه تطبيقي پيشرفت علمي حوزه علوم زيستي در ايران و جهان

Progress in Biological Sciences in Iran: A Comparative Study

علوم زيستي از جمله علوم پايه محسوب شده كه هر روزه بر اهميت آن در جهان افزوده مي شود و كشورهاي مختلف تلاش دارند تا با سرمايه گذاري بيشتر بر آن بتوانند اقتدار بيشتري پيدا كنند. در آمريكا بيش از نيمي از كل حمايت هاي دولت فدرال در علوم مختلف، تنها به علوم زيستي اختصاص مي يابد. در اتحاديه اروپا علوم زيستي زمينه اشتغال بيش از 22 ميليون نفر را فراهم كرده است. در جمهوري اسلامي ايران از يك سو سياست هاي كلي علم و فناوري با تاكيد بر مرجعيت علمي و نيز تقويت علوم پايه ابلاغ شده، و از سوي ديگر رشته ها و مقاطع مختلف علوم زيستي در دانشگاه هاي مختلف كشور داير است و سالانه پژوهش هاي زيادي در اين حوزه به انجام مي رسد. در راستاي رهيافت به اهداف سياست هاي كلان، در اين مطالعه ارزيابي علوم زيستي با مبناي پژوهش در ايران و نيز مقايسه آن در سطح جهاني، در سطح آسيا و در سطح كشور طي يك مطالعه تطبيقي و در دو بازه زماني سه ساله (2008 تا 2011 و 2012 تا 2015) با استفاده از نظام رتبه بندي لايدن صورت گرفت. اين مقايسه با نگاه به كميت مقالات، كيفيت مقالات، همكاري هاي بين المللي و همكاري دانشگاه و صنعت صورت گرفت. نتايج اين مطالعه نشان مي دهد كه گرچه علوم زيستي در ايران از نظر تعداد مقالات در وضعيت نسبتا مناسبي قرار دارد، ولي نياز است تا اين شاخص از ميانگين رشد اين حوزه در جهان فراتر رود تا بتوان اين جايگاه را حفظ كرد. همچنين اين مطالعه نشان مي دهد كه از جنبه كيفيت مقالات، دانشگاه هاي ايران نياز به تقويت بسيار زيادي داشته و در اين شاخص، فعاليت دانشگاه هاي كشور نسبت به رقبا از كفايت لازم برخوردار نبوده است. از جنبه همكاري هاي بين المللي نيز دانشگاه ها در ايران در حوزه علوم زيستي بايد بتوانند همكاري هاي خود را با ساير كشورها گسترش دهند. همچنين ارتباط دانشگاه ها با صنعت در حوزه علوم زيستي بايد تقويت شود. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد كه لزوم تدوين نقشه راه تعالي علوم زيستي در ايران بشدت احساس مي شود تا بتوان از اين طريق در اين حوزه اقتدار آفرين پيشرفت مطلوب داشته باشيم و دراستاي مرجعيت علمي حركت كنيم.

Today, the biological sciences are one the most important parts of the basic sciences. This explains why most industrial countries are heavily investing in it. In the USA, more than half of all federal government support in science is allocated to the biological sciences. In the EU, more than 22 million people are employed in professions relating to the biological sciences. In Iran, Science and Technology Initiatives consider basic sciences as one of the important parts of science and most universities educate students in the biological sciences. In addition, some incubators and science parks are devoted to biological sciences. To evaluate the research in biological sciences in Iran, we compared the quantity, quality, international cooperation, and the cooperation between academia and industry with Asian and global universities. To do this, we used Leiden ranking results in two time frames, namely 2008-2011 and 2012-2015. The results demonstrate that Iran stands at a relatively good point based on the number of publications. However, greater efforts are necessary to avoid falling behind in terms of rank. Additionally, this study shows that the quality of publications requires significant improvements. Furthermore, international cooperation of universities should be expanded. Poor industrial cooperation between university and industry is mainly due to the lack of related industries. In conclusion, a detailed plan should be developed to ensure leadership in biological sciences and achieve scientific authority in the field.