انتخاب بهترين آرايش كاشت براي ارقام مختلف كنجد (Sesamum Indicum L)

Selection of the best planting pattern for different sesame (Sesamum Indicum L.) cultivars

تعيين آرايش كاشت بهينه در دستيابي به عملكرد مطلوب در گياهان زراعي و از جمله كنجد نقش تعيين­ كنندهاي دارد. لذا آرايش هاي مختلف كاشت در سه سطح شامل كشت يك، دو و سه رديف بر روي پشته بر صفات كمي و كيفي شش رقم كنجد به نام هاي هليل، دشتستان 2، داراب 1، اولتان، يلو وايت و ناز تك شاخه به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي مؤسسه اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تأثير آرايش كاشت براي تمام صفات اندازه گيري شده به جز درصد روغن دانه معني دار بود. همچنين اثر رقم براي تمام صفات اندازه گيري شده معني دار شد. اثر متقابل آرايش كاشت و رقم تنها براي تعداد شاخه فرعي در سطح يك درصد معني دار بود. بيشترين عملكرد دانه از دو تيمار كشت يك و دو رديف روي پشته به ترتيب با عملكرد 1000 و 1092 كيلوگرم در هكتار به دست آمد. تيمار كشت سه رديف روي پشته كمترين ميزان عملكرد دانه را با 481 كيلوگرم در هكتار توليد كرد. علاوه بر اين بيشترين عملكرد دانه (957 كيلوگرم در هكتار) و درصد روغن (53/3 درصد) به عنوان مهمترين صفات مورد بررسي به­ ترتيب از ارقام دشتستان 2 و داراب 1 به دست آمد. نتايج اين آزمايش نشان داد كه در انتخاب بهترين آرايش كاشت كنجد بايد به ويژگي هاي ارقام توجه شود و تراكم و آرايش كاشت به نحوي تنطيم شود كه ضمن استفاده گياه از عوامل محيطي، رقابت بين بوته ها به حداقل رسيده و حداكثر عملكرد اقتصادي حاصل شود.

Determining the optimum planting pattern plays a critical role to achieve optimal yield in crops such as sesame. In this study effects of different planting patterns including one, two and three-row cultivation on quantitative and qualitative traits of six sesame cultivars including Halil, Dashtestan 2, Darab 1, Oltan, Yellow white and Naz takshakhe were evaluated using a factorial experiment based on a randomized complete block design with three replications in the research farm of Seed and Plant Improvement Institute. The results showed that the effect of planting pattern was significant for all traits measured except seed oil percentage. Also, the effect of cultivar for all traits was significant. The interaction between planting pattern and cultivar was significant (p≤ 0.01) only for branching number. The highest grain yield obtained from one and two-row planting patterns having 1000 and 1092 kgha-1 grain yields, respectively. In contrast, the lowest grain yield (481 kgha-1) was obtained from three-row planting pattern. Moreover, the maximum grain yield (957 kgha-1) and seed oil percentage (53.3 %), as the most important traits of sesame, obtained from Dashtestan 2 and Darab 1 cultivars, respectively. The results suggested that in selecting the best planting patterns, cultivars characteristics and planting density should be taken into account so that plants can efficiently use environmental factors, which reduce competition among plants in order to reach to the maximum economic yield.