صدرا رقم جديد گندم نان زمستانه با پتانسيل عملكرد بالا، مناسب كاشت در مناطق سرد و معتدل سرد ديم كشور

Sadra, a new winter bread wheat cultivar with high yield potential for cold and moderate cold dryland conditions of Iran

به منظور توليد لاين هاي گندم داراي تحمل بالابه تنش‌هاي خشكي و سرما،رقم صدرا در سال زراعي 79-1378 از طريق دورگ گيري بين رقم سرداري (والد پدري) با لاين Azadi/Azar (والد مادري) در ايستگاه تحقيقات كشاورزي ديم مراغه ايجاد شد. نتايج حاصل از ارزيابي رقم صدرا در ايستگاه‌هاي تحقيقاتي مناطق سرد و معتدل سرد نشان داد كه ميانگين عملكرد دانه رقم صدرا و ارقام آذر 2 و سرداري به ترتيب 2394، 2332 و 2214 كيلوگرم در هكتار بود و عملكرد اين رقم‌ 8 درصد نسبت به شاهد سرداري و 3 درصد نسبت به رقم آذر2 برتري داشت. در مجموع رقم صدرا سازگاري بهتري نسبت به شرايط بهينه اقليمي نشان مي دهد به طوري كه، رقم جديد داراي پتانسيل بهره‌وري بيشتر از آب باران حتي در سال‌هاي ترسالي است. بر اساس نتايج، ميانگين عملكرد دانه رقم صدرا و ارقام آذر 2 و سرداري در شرايط بارش مناسب به ترتيب 3330، 3045 و 2522 كيلوگرم در هكتار بود. رقم صدرا داراي سازگاري عمومي و پايداري عملكرد مطلوب، تيپ رشد زمستانه، مقاوم به سرما و خشكي، با تعداد روز تا ظهور سنبله 173 روز (از اول ژانويه)، ارتفاع بوته 80 سانتي متر و وزن هزار دانه 35 گرم مي باشد. يكي از مهم‌ترين ويژگي هاي رقم صدرا كيفيت خوب نانوايي آن است به طوري كه رقم صدرا با دارا بودن پارامترهاي كيفي مناسب نظير عدد زلني33، درصد پروتئين11/3، سختي دانه 47، شاخص گلوتن تر30، شاخص گلوتن 50 و حجم رسوب SDS معادل 55 داراي كيفيت نانوايي بالايي است. رقم صدرا به دليل عملكرد بالا و دارا بودن ويژگي‌هاي مطلوب زراعي براي كاشت در ديم‌زارهاي مناطق سرد و معتدل سرد كشور انتخاب و معرفي شد.

In order to produce wheat lines with high tolerance to drought and cold stresses, Sadra variety was generated by a cross between Sardari (male) and promising line Azadi/Azar (female) in Maragheh research station. Results of studies in the cold and moderate cold research stations showed that the grain yield means of Sadra, Azar2 and Sardari cultivars were 2394, 2332 and 2214 kgha-1, respectively, so that grain yield of Sadra was 8% and 3% higher than Sardari and Azar2 check cultivars, respectively. Sadra has a good adaptability to different climatic conditions, so that the new cultivar possess a great potential to be more productive during years with higher precipitation. According to the results, the mean grain yield of Sadra, Azar 2 and Sardari cultivars under optimal rainfall conditions were 3330, 3045 and 2522 kgha-1, respectively. Sadra cultivar has good general adaptability and grain yield stability, winter growth habit, high tolerance to cold and drought stresses, date to heading of 137 days, plant height of 80 cm and 1000 kernel weight of 35 gr. One of the most important characteristics of Sadra is its bread-making quality, so that Sadra with Zeleni number of 33, protein content of 11.3%, hardness of 47, wet gluten content of 30, gluten index of 50 and SDS sedimentation volume of 55 has a great bread-making quality. Based on its high yield potential and other appropriate agronomic characteristics, Sadra cultivar was released for cultivation in the cold and moderate cold dryland conditions of Iran.