حفر بي رويه چاه ها و بسترسازي ناپايداري فضا در دشت قاين

Uncontrolled Drilling of Wells and Space Instability in Qaen Plain

انتقال آب‌هاي زيرزميني به سطح زمين از ادوار بسيار دور رايج و متداول بوده‌ است. از جمله روش‌هايي كه با استفاده از آنها اقدام به اين امر مي‌كنند حفر قنات، چاه‌هاي عميق و نيمه‌عميق و چاه‌هاي دستي است. از دهه 1320 در شهرستان قاينات حفر چاه­هاي عميق و نيمه عميق آغاز شد و به تدريج در تمام دشت ها به ويژه دشت قاين به سرعت و بي رويه گسترش يافت. حفر بي­رويه چاه­ها مشكلات زيست محيطي را براي اين دشت ايجاد نمود. هدف اصلي مقاله حاضر بررسي اثرات زيست ‌محيطي چاه‌هاي عميق و نيمه عميق بر سكونت‌گاه‌هاي روستايي دشت قاين بوده است. پژوهش حاضر بر مبناي هدف جزء تحقيقات كاربردي بوده و به روش توصيفي- تحليلي انجام شده است. نتايج نشان داد كه بهره‌برداري­هاي بي رويه از منابع آب زيرزميني در دشت قاين با حفرچاه‌هاي عميق‌ و نيمه‌عميق باعث به وجود آمدن مشكلات زيست ‌محيطي در سكونت‌گاه‌هاي روستايي در دشت قاين از جمله خشك شدن قنوات قديمي، افت سطح آبخوان و كاهش كيفيت منابع آب شده است. در حقيقت گسترش چاه­ها در دشت قاين منجر گرديده با برهم خوردن تعادل­ محيط زيست، موج شديد ناپايداري در سكونتگاه­هاي انساني فضا از جمله نقاط روستايي پديدار گردد.

Throughout history, it has been very common to transfer underground water to the surface. Qanats, deep wells, semi-deep wells, and handmade wells have been among the methods used to that end. Drilling deep and semi-deep wells started in 1940s in Qayenat and gradually, but rapidly and irregularly, increased in all plains, especially in Qaen plain. Irregular drilling of wells has caused environmental problems in this plain. The main purpose of the research was to study the environmental effects of deep and semi-deep wells on rural residential areas of Qaen plain. The research was an applied, descriptive-analytical one. The results showed that improper exploitation of groundwater resources in Qaen plain as a result of digging deep and semi-deep wells has caused environmental problems in rural residential areas, including drying old qanats, drop in aquifer level, and decreased quality of water resources. In fact, too many wells in Qaen plain have disrupted the balance of the environment, hence high instability in space human settlements including rural areas.