اندازه گيري غيرتخريبي غلظت پروتئين و آمينواسيدهاي دانه ذرت و ارتباط آن با عملكرد دانه تحت تأثير تيمارهاي مختلف آبياري، تاريخ كاشت، رقم و نيتروژن

به‌منظور بررسي تأثير برخي عوامل زراعي بر پروتئين، مجموع آمينواسيدهاي ضروري (EAA) و غيرضروري (NAA) و ارتباط آن با عملكرد دانه ذرت، آزمايشي به‌صورت اسپليت-اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در مزرعه تحقيقاتي پرديس ابوريحان دانشگاه تهران انجام شد. فواصل آبياري و تاريخ كاشت به ترتيب به‌عنوان فاكتور اصلي و فرعي و ارقام ذرت و ميزان كود نيتروژن به‌عنوان تيمارهاي فاكتوريل در نظر گرفته شدند. درصد پروتئين و آمينواسيدها به روش مادون‌قرمز (NIR) تعيين شد. نتايج نشان داد اثر متقابل آبياري و نيتروژن بر ميزان پروتئين معني دار بود (P ≤ 0.05) به‌طوري‌كه در شرايط آبياري بيشتر، كاربرد نيتروژن نسبت به تيمار بدون كود موجب افزايش پروتئين به ميزان 0.78 درصد شد. اثر آبياري بر كليه آمينواسيدها جز والين، لايزين و تريپتوفان معني دار بود و افزايش آبياري موجب كاهش آن‌ها گرديد. اثر نيتروژن بر كليه آمينواسيدها جز Lys معني دار بود به‌طوري‌كه كاربرد كود موجب افزايش آن‌ها شد. اثر تاريخ كاشت و رقم بر برخي از آمينواسيدها معني دار بود و ميزان آن‌ها در تاريخ كاشت ديرهنگام و رقم 260 بالاتر بود. آبياري بيشتر و كاربرد نيتروژن موجب كاهش نسبت EAA به NAA به ترتيب به ميزان 0.20 و 0.90 درصد شد (P ≤ 0.05). عملكرد دانه همبستگي مثبت معني داري با پروتئين، مجموع آمينواسيدها و NAA داشت (به ترتيب 0.37، 0.35 و 0.40). رابطه مستقيم و معني داري ميان پروتئين با EAA و NAA مشاهده شد و بالاترين رابطه پروتئين با NAA مشاهده شد (a=0.15, R² = 0.32%, P ≤ 0.001). يافته ها پيشنهاد نمود آبياري بيشتر و كاربرد كود نيتروژن موجب افزايش بيشتر آمينواسيدهاي غيرضروري و كاهش نسبت آمينواسيدهاي ضروري به غيرضروري شد.