مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - اثر روش‌هاي آبياري قطره‌اي نواري سطحي و زيرسطحي بر عملكرد و كارايي مصرف آب گوجه‌فرنگي و توزيع نمك در پروفيل خاك

چكيده فارسي :

در استان بوشهر به‌دليل وضعيت آب و هوايي خشك و نيمه‌خشك و بارش جوي كم، آب مهم‌ترين عامل محدودكنندة توسعة كشاورزي است؛ لذا به كارگيري روش‌هاي نوين آبياري با هدف جلوگيري از هدر رفتن آب، امري اجتناب‌ناپذير است. به تازگي در اين استان از نوارهاي قطره‌اي براي آبياري مزارع گوجه‌فرنگي استفاده مي‌شود كه اين شيوه، توسعة خوبي داشته است. براي بررسي اثر روش‌هاي مختلف قرارگيري نوارهاي قطره‌اي بر عملكرد و كارايي مصرف آب گوجه‌فرنگي آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار حالت قرارگيري نوار قطره‌اي شامل T1 قرارگيري نوارهاي آبياري روي سطح زمين؛ T2 قرارگيري نوارهاي آبياري داخل جوي‌هاي سطحي؛ T3 قرارگيري نوارهاي آبياري در عمق حدود 10 سانتي‌متر و T4 قرارگيري نوارهاي آبياري در عمق حدود 20 سانتي‌متر از سطح زمين، در سه تكرار و طي سه فصل زراعي (89-1386) اجراء شد. براي محاسبة نياز آبي از روش پنمن-مانتيث-فائو استفاده شد. دور آبياري به‌صورت يك روز در ميان و براي كنترل ميزان آبياري كرت‌ها از كنتور حجمي استفاده شد. بر اساس نتايج به دست آمده در تيمارهاي زيرسطحي، عملكرد محصول و كارايي مصرف آب آبياري نسبت به استقرار سطحي افزايش داشت؛ به گونه‌اي كه بيشترين عملكرد (48 تن در هكتار) و كارايي مصرف آب (4/9 كيلوگرم بر مترمكعب) مربوط به T3 بود. همچنين، با افزايش عمق استقرار از 10 سانتي‌متر به 20 سانتي‌متر، عملكرد و كارايي مصرف آب كاهش داشت و كمترين عملكرد و كارايي مصرف آب مربوط به تيمار T1 بود؛ با وجود اين تفاوت معني‌داري بين تيمارهاي T2 و T3 وجود نداشت. در اواخر فصل رشد به‌دليل نياز تبخير اتمسفر حركت نمك به سمت بالا افزايش داشت؛ ولي اين افزايش تحت تأثير عمق استقرار نوار قطره‌اي متفاوت بود. لذا روش قرارگيري نوار آبياري در داخل جوي سطحي به‌دليل سهولت مديريت و بهره‌برداري از سيستم آبياري و نيز آبشويي بهتر نمك از محيط ريشه پيشنهاد شد.