گونه‌اي از بيان سوگند با ساختِ نحوي شرط

بيان سوگند در زبان فارسي غير از گونۀ اصلي كه در آن براي موضوعي به كسي يا چيزي سوگند مي‌خورند، داراي گونۀ ديگري است كه با وجود كاربرد آن در گذشته و حال، تاكنون توجهي بدان نشده ‌است. اين گونه از بيان سوگند داراي ساختِ شرطي است كه در جملۀ شرط موضوع سوگند بيان مي‌شود، و در جملۀ جواب شرط نيز عمل سوگند خوردن قرار مي‌گيرد. اين نوع از سوگند يكي از مصداق‌هاي «كنش‌گفتار» در زبان فارسي است كه گوينده با بيان آن عمل سوگند را انجام مي‌دهد. در اين نوشتار با بهره‌گيري از مفاهيم نظريۀ «كنش‌گفتار» در ديدگاه جان آستين به عنوان مبناي نظري و با ذكر نمونه هايي از آثار ادبي و نيز مواردي از گفتار عاميانه، گونۀ شرطيِ بيان سوگند تبيين و تشريح مي شود تا نشان داده شود كه اين نوع سوگند هم در گذشته متداول بوده‌است و هم‌اكنون در زبان روزمره كاربرد گسترده‌اي دارد. از نتيجۀ كار چنين برمي‌آيد كه اين شيوه نسبت به نوع شناخته‌شده و متداول آن تأكيد بيشتري دارد و در مواقعي استفاده مي‌شود كه گوينده بخواهد بر موضوع تأكيد و مبالغۀ بيشتري داشته باشد.