تغذيه سيلاژ تفاله پونه با سطوح مختلف خرماي ضايعاتي بر قابليت هضم، سنتز پروتيين ميكروبي و فراسنجه‌هاي شكمبه اي و خوني گوسفندان نر بالغ كرماني

The effect of feeding of Mentha pulegium pulp silage with wasted date on dry matter intake, digestibility and ruminal and blood parameters of Kermani mature rams

سابقه و هدف: استفاده از فرآورده‌هاي فرعي و مواد دور ريختني محصولات كشاورزي و صنايع فرآوري آن‌ها به‌دليل داشتن مقادير قابل توجهي از مواد مغذي و با ارزش پروتييني و انرژي زايي در تهيه غذاي دام ميسر مي‌باشد. سالانه حدود 950 تن تفاله پونه در ايران توليد مي‌شود كه اگر اين تفاله به‌خوبي خشك شود به‌دليل دارا بودن ارزش غذايي، مي‌توان از آن در تغذيه دام استفاده كرد. ولي با توجه به اين‌كه رطوبت يك عامل محدود‌كننده جهت نگه‌داري محسوب مي‌شود، سيلو كردن مي‌تواند اين محدوديت را از بين ببرد. هدف از تحقيق حاضر، تعيين تركيب شيميايي تفاله سيلو شده پونه با خرماي ضايعاتي و بررسي اثر تغذيه سيلاژ بر ماده خشك مصرفي، توليد پروتيين ميكروبي و فراسنجه‌هاي خون بود. مواد و روش‌ها: 400 كيلوگرم تفاله پونه با 30 كيلوگرم خرماي ضايعاتي در سطوح صفر (شاهد)، پنج، 10 و 15 درصد ماده خشك با هم مخلوط و به‌مدت 45 روز سيلو شد. پس از تعيين تركيب شيميايي و ارزيابي حسي سيلاژها، به‌ ميزان 20 درصد از آن‌ها در جيره‌هاي آزمايشي استفاده شد. پس از تهيه جيره‌هاي آزمايشي، فراسنجه‌هاي مورد نظر با استفاده از چهار راس گوسفند نر بالغ كرماني با ميانگين وزن زنده 2±40 كيلوگرم در قالب طرح چرخشي در چهار دوره 21 روزه بررسي شد. از مايع شكمبه هر گوسفند در پنج روز آخر هر دوره توسط لوله مري متصل به دستگاه ساكشن، جهت تعيين pH و نيتروژن آمونياكي شكمبه، نمونه‌گيري به‌عمل آمد. در آخرين روز هر دوره و در چهار ساعت پس از مصرف خوراك، خون‌گيري از گوسفندان از طريق وريد وداج انجام گرفت. جهت تعيين ميزان آلانتوئين و پروتيين ميكروبي، ميزان ادرار توليدي در روزهاي نمونه‌گيري در طول 24 ساعت با ظرف‌هايي كه در زير قفس‌هاي متابوليكي قرار داشت، جمع‌آوري شد. يافته‌ها: با توجه به ارزيابي حسي، سيلاژهاي پونه داراي خرما با نمره 20 رتبه بسيار خوب را به‌خود اختصاص دادند. افزودن خرما ضايعاتي به سيلاژ تفاله پونه موجب افزايش ميزان ماده خشك و چربي سيلاژ شد (05/0>P). مصرف ماده خشك و قابليت هضم مواد مغذي جيره‌ها تحت تاثير سيلاژ تفاله پونه با سطوح مختلف خرماي ضايعاتي قرار نگرفت. تغذيه سيلاژهاي مختلف بر نيتروژن مصرفي، نيتروژن دفعي از طريق ادرار و مدفوع و درصد ابقاء نيتروژن در گوسفندان بي‌تاثير بود. كل مشتقات پوريني و در نتيجه آن سنتز پروتيين ميكروبي در گوسفندان، تحت تاثير نوع سيلاژ تفاله پونه قرار نگرفت. با افزايش سطح خرماي ضايعاتي در تهيه سيلاژ تفاله پونه، سطح كلسترول و آلبومين خون دام‌ها به‌صورت خطي افزايش يافت (05/0>P). نتيجه‌گيري: براساس نتايج به‌دست آمده، مي‌توان گزارش كرد كه سيلو كردن تفاله پونه با خرماي ضايعاتي سبب افزايش كيفيت سيلاژ شده، اما با توجه به عدم تفاوت معني‌دار در فراسنجه‌هاي اندازه‌گيري شده، مي‌توان از سيلاژ تفاله پونه بدون افزودني و يا با خرماي ضايعاتي به‌ ميزان 20 درصد در جيره گوسفندان استفاده كرد.

Background and objectives: The use of agricultural by-products and waste because of its high value of nutrients, is possible in the preparation of animal feed. About 950 tons of Mentha pulegium pulp is produced annually in Iran. If this pulp dries well, it can be used in animal feed due to its nutritional value. Due to the fact that moisture is a limiting factor for animal feed storage, ensiling can eliminate this limitation. This study was to evaluate of chemical composition of Mentha pulegium pulp silage with wasted date and its feeding effects on - dry matter intake, microbial protein yield and blood parameters in sheep. Materials and methods: 400 kg of Mentha pulegium pulp were mixed thoroughly with 30 kg of wasted date at levels of 0 (control), 5, 10 and 15 % (DM basis) and ensiled for 45 days. After determining the chemical composition and sensory assessment of the silages, level of 20 % (DM basis) was used in experimental diets. For determine the effects of Mentha pulegium pulp silage on sheep, four mature ram (with 40 ± 2 live weight) were used in a change-over design with four periods of 21 days. In the 5 days at the end of each period at 0, 3, 6 and 9 h after morning feeding, rumen fluid was sampled from sheep by esophagous tube and were filtered through three layers of cheesecloth. Blood samples were collected at the end of each period and 4 h after morning feeding in 10 mL. To determine the amount of allantoin and microbial protein synthesis, the daily urine produced during 24 hours was collected. Results: According to the sensory assessment, silages containing of wasted date get score of very good of 20. Adding wasted date to Mentha pulegium pulp increased the DM and ether extract of silages. DM intake and digestibility of DM, crude protein and NDF of experimental diets were not affected by silages of Mentha pulegium pulp with different levels of wasted date. Nitrogen intake, nitrogen excretion and the percentage of nitrogen retention were not affected by experimental diets. Total purine derivatives and microbial protein synthesis did not change. The level of blood cholesterol and albumin were significantly changed by feeding diets containing Mentha pulegiumsilage with wasted date (p < 0.05). Conclusion: In conclusion, could be used Mentha pulegium pulp silage up to 20 % without additives or with wasted date in sheep diet.