بررسي بي‌هنجاري و روند دماي ايران در پهنه‌هاي مختلف اقليمي با استفاده از مدل‌هاي جفت شده پروژه مقايسه متقابل مرحله ششم (CMIP6)

دما يكي از عناصر شكل گيري آب‌وهوا است و تغييرات آن مي تواند ساختار آب‌وهواي هر منطقه را تغيير دهد. براي بررسي چشم انداز دماي آينده ايران از دو دسته داده شامل دماي 43 ايستگاه همديد و برونداد سه مدل BCC-CSM2-MR، CAMS-CSM1-0 و MRI-ESM2-0 از مجموعه مدل هاي CMIP6 براي دو دوره تاريخي (2009-1990) و آينده (2100-2020) با تفكيك افقي ۱۰۰ كيلومتر استفاده شد. برونداد هر سه مدل براي دو سناريوي خوش بينانه (SSP2-4.5) و بدبينانه (SSP5-8.5) بررسي شد. براي اين منظور از سنجه هاي آماري RMSE، NSE و KGE جهت درستي سنجي مدل ها استفاده شد. براي تصحيح اريبي برونداد مدل ها از روش تغيير عامل دلتا (DCF) و براي مطالعه روند و شيب روند از آزمون هاي من كندال و سنس استفاده شد. نتايج بررسي مدل ها در هفت پهنه اقليمي ايران نشان داد كه مدل BCC-CSM2-MR در دو پهنه BWh و Bsh عملكرد بهتري دارد و در پنج پهنه اقليمي ديگر، مدل CAMS-CSM1-0 بهترين عملكرد را دارد. بي هنجاري دما در دهه هاي آتي در هر دو سناريو در ايران مثبت است و توزيع آن از توپوگرافي پيروي مي كند. همچنين روند دما در ايران افزايشي است. بيشينه روند افزايشي دما با نمره استاندارد 3.77 بر اساس سناريوي SSP58.5 به‌دست آمده كه در سطح 0.01 معني دار است. متوسط شيب روند دما در ايران طي دوره هاي آتي به ازاي هر سال به ميزان 0.05 درجه سلسيوس افزايش خواهد داشت كه رشد 0.01 را نسبت به دوره مشاهداتي نشان مي دهد.