تنوع ژنتيكي فاميل‌هاي تلاقي برگشتي حاصل از تلاقي جو زراعي و وحشي با نشانگرهاي مولكولي

هدف: تنوع ژنتيكي در گياهان در طي مدت طولاني اهلي شدن جو زراعي، بويژه پس از استفاده از روش‌هاي اصلاحي مدرن و كشت فشرده، به ميزان قابل توجهي كاهش يافته و معضل فرسايش ژنتيكي در اين گياه مطرح مي‌باشد. خويشاوندان وحشي جو زراعي داراي مواد ژنتيكي با ارزش براي اصلاح جو هستند. تنوع ژنتيكي گونه‌هاي وحشي متعلق به خزانه ژني اوليه جو در بكارگيري برنامه‌هاي اصلاحي جو به خصوص براي تحمل در برابر تنش‌هاي زنده و غير زنده حائز اهميت بسياري است. با توجه به قرابت گونه وحشي (spontaneum L. Hordeum.) با گونه زراعي و عدم اقبال در يافتن ژن‌هاي مقاومت در گونه زراعي، اينترگرسيون ژني راه حلي مناسب براي انتقال ژن‌هاي مطلوب است. مواد و روش‌ها: در اين پژوهش تنوع ژنتيكي جمعيت تلاقي برگشتي حاصل از تلاقي بين‌گونه‌اي جو زراعي و وحشي با استفاده از نشانگرهاي مولكولي كه در تسريع انتخاب براي سهم بيشتر والد دوره‌اي در روند تلاقي برگشتي مفيد است، با استفاده از نشانگرهاي ريزماهواره ارزيابي شده است. نتايج: براي بررسي تنوع ژنتيكي و تجزيه واريانس مولكولي (AMOVA) در بين 142 فاميل حاصل از تلاقي برگشتي، به ترتيب از دو نرم‌افزار POPGENE و ARlIQUIN استفاده شد. ميانگين شاخص‌هاي Gst و Nm كه نشان‌دهنده ميزان تفرق ژني و جريان ژني بين گروه‌ها است به ترتيب معادل 0.59 و 0.34 بود، كه بيانگر يك تبادل ژني پايين بين 9 گروه حاصل از تلاقي برگشتي بوده است. تجزيه واريانس مولكولي گروه‌ها نشان داد كه عمدة تنوع ژنتيكي 86.5 شناسايي شده مربوط به درون گروه‌ها بوده است. داده‌هاي حاصل از تشابه ژنتيكي ني در دامنه‌اي از 0.92-0.41 قرار گرفتند، كه با نتايج فاصله ژنتيكي تطابق داشت. تجزيه ساختار جمعيت با استفاده از نرم‌افزار STRUCTRE جمعيت را به پنج گروه با تعداد 40، 22، 27، 20 و 35 فاميل براي هر گروه تقسيم كرد. نتيجه‌گيري: نتي نشانگرهاي SSR جهت افزايش كارايي برنامه‌هاي انتقال ژن از گونه‌هاي خويشاوند جو به‌منظور اصلاح جو بهويژه براي تحمل تنش‌هاي زنده و غيرزنده داراي پتانسيل ارزشمندي هستند.