توسعۀ حيات شهري اصفهان در دورۀ شاه سلطان حسين صفوي و تأثيرات سنت وقف بر آن

بسترهاي مناسب زيست محيطي و طبيعي، تاريخي، ارتباطي، نظامي، تجاري و اقتصادي از عوامل تحول و پويايي شهر اصفهان از گذشته تاكنون بوده است. روي كار آمدن سلسلۀ صفويه با حكومت شاه اسماعيل و بعدها انتقال پايتخت از قزوين به اصفهان در زمان جانشينان وي ازجمله شاه عباس كبير (اول) را مي توان عصر طلايي شهر اصفهان دانست. شاه عباس كبير براي رقابت با حكومت عثمانيان به لحاظ نظامي، اقتصادي، مذهبي و به خصوص معماري و شهرسازي در رشد و توسعۀ اصفهان و آراستن آن به بهترين شكل ممكن كوشيد. رشد و توسعۀ شهر اصفهان در زمان ديگر جانشينان شاه عباس كبير تا عصر شاه سلطان حسين ادامه داشت. با توجه به اينكه بيشتر محققان و نويسندگان شاه سلطان حسين را مسبب اصلي سقوط سلسلۀ صفويه دانسته اند، درنتيجه در ارتباط با معماري و شهرسازي اصفهان عهد وي نيز مطالعۀ جامع و منسجمي صورت نگرفته است. هدف نوشتار پيش رو »بررسي توسعۀ حيات شهري اصفهان در دورۀ شاه سلطان حسين صفوي و تأثيرات سنت وقف بر آن « است. بدين صورت سعي مي شود تا به اين پرسش ها پاسخ گفته شود كه شهرسازي و معماري در دوران شاه سلطان حسين صفويه چه پيشرفتي داشته است؟ و وقفيات چه تأثيري در ساخت و سازهاي شهري در دورۀ شاه سلطان حسين صفوي داشته اند؟ در نتيجۀ پژوهش حاضر، كه با بهره گيري از روش اسنادي و ميداني انجام شده، مشخص شد كه عصر شاه سلطان حسين در زمينه هاي معماري و شهرسازي عصر پويايي بوده است و در اين دوره شهر اصفهان همانند عصر شاه عباس كبير رشد و توسعه يافت و حتي بناهاي شاخص وقفي مانند مدرسۀ چهارباغ خلق شد كه با بهترين نمونه هاي عصر شاه عباس كبير برابري مي كند.