بحران معيشت و انقلاب مشروطيت

محققان تاريخ انقلاب مشروطيت ايران در بررسي ريشه‌هاي اقتصادي آن بر نقش ناكارآمدي ساختار اقتصاد كلان، فساد، كسري بودجه مزمن، فقدان زيرساخت‌هاي اقتصادي، ديون خارجي و پيامدهاي منفيِ قرار گرفتن ايران در مدار مناسبات اقتصاد سرمايه‌داري توجه و تأكيد كرده‌اند. نوشتار حاضر ضمن تأييد نقش عوامل ياد شده در آغاز نهضت مشروطه‌خواهي در ايران، به علل اقتصادي انقلاب مشروطه از دريچه نقش عوامل معيشتي توجه كرده است و اين موضوع را با تأكيد بر اين پرسش اساسي بررسي مي‌كند كه آيا وضعيت معيشتي ايران، در دهه منتهي به انقلاب مشروطيت، در آغاز حركت مشروطه‌خواهي ايرانيان تأثير داشته است؟ فرضيه پژوهش حاضر اين است كه آسيب‌هاي ناشي از اقتصاد سياسي ايران، به‌طرز محسوسي در وضعيت معيشتي مردم بازتاب يافته بود و اين امر سبب بروز بحران در معيشت و به‌تبع آن نارضايتي‌هاي عمومي و شورش‌هاي موضعي شده و با بي‌پاسخ ماندن نارضايتي‌ها و شورش‌ها راه براي انقلاب مشروطيت هموار شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد بحران معيشت زمينه شكل‌گيري شورش‌هاي معيشتي و به دنبال آن طرح مطالبات سياسي را در انقلاب مشروطيت فراهم كرد. روش پژوهش حاضر، تاريخي با رويكرد توصيفي ـ تحليلي است. هدف پژوهش حاضر تبيين نسبت متغيرهاي اقتصادي با جنبش انقلابي مشروطيت ايران است.