تحليل جامعه‌شناختي دگرگوني تاريخي در مكان پاسداشت شيء مقدس.

اين نوشتار، پژوهشي تاريخي و توصيفي ـ تحليلي در حوزۀ جامعه‌شناسي فرهنگ است. وبر در زمرۀ يكي از پايه‌گذاران جامعه‌شناسي سه خط‌مشي تاريخي را براي توجيه قدرت در يك ساختار سياسي معرفي كرد. او اين شيوه‌هاي ناب را اقتدار فرهمندانه، اقتدار سنتي و اقتدار عقلاني ـ قانوني ناميد. يك سده پس از بيان اين نظريه روند تاريخي را، كه ذكر مي‌شود، مي‌توان براي اين سه شيوه پيشنهاد كرد: فرهمندي باستاني، توارث تاريخي و دولت مدرن. هدف اين پژوهش بنيادي نظري كه داده‌هاي كيفي آن به‌شيوۀ اسنادي گردآوري شده‌اند، پي‌جويي تغيير مكان نگاهباني از شيء مقدس/ برگزيده در اين تحول درزماني است. اين نوشتار تلاش دارد ويژگي‌هاي اين‌گونه اشيا را توصيف و روند تغيير جايگاه پاسداشت آن‌ها را در طول تاريخ در بافتي جامعه‌شناختي بررسي كند. براي فهم ماهيت شيء مقدس از تعاريف دوركهيم و اوتو استفاده شده و به‌ياري ديدگاه كانت دربارۀ زيبايي و والايي كيفيت زيباشناختي ارتباط انسان با اين اشيا تبيين شده است. نيايشگاه و كاخ را مي‌توان مكان‌هاي پيشامدرن پاسداشت شيء مقدس/ برگزيده و هم‌بسته با دو شيوۀ ابتدايي‌تر اقتدار دانست، اما در دورۀ مدرن، موزه به‌منزلۀ مهم‌ترين بنياد براي نگاهباني از اشياي برگزيده جايگزين اين مكان‌ها شده است. موزه اشيا را در فرايندي از برگزيدگي، جداسازي و چارچوب‌بندي، موزه‌اي مي‌كند. ممكن است اشياي مذهبي در روند ورود به موزه تقدس‌زدايي شوند يا اشيا روزمره مقدس‌سازي شوند. خلاف نيايشگاه، موزه تأثير همساني بر همۀ بازديدكنندگانش ندارد. تجربۀ ارتباط با شيء مقدس در موزه امري اختياري، غيرالزامي، دروني، شخصي و برآمده از پيشينه، سن، دل‌بستگي و دانش هر بازديدكننده است.