تحليلي انتقادي بر مدل هاي تبييني كلان از تاريخ سياسي اقتصادي ايران با تأكيد بر تاريخ محلي شهر يزد

در اين مقاله ضمن مرور بر برخي از مهم‌ترين نظريه هاي شرق شناسانه درمورد جوامع شرقي و نظريۀ چند تن از نظريه‌پردازان ايراني كه كوشيده اند تبييني از تاريخ سياسي اقتصادي ايران ارائه دهند، نشان مي دهيم كه اين نظريه‌ها اگر چه قدرت تبيين‌كنندگي نسبتاً بالايي دارند و شواهد گوناگون و زيادي در جامعۀ ايران را مي‌توان در جهت تأييد اين نظريه‌ها دنبال كرد، اما آن‌ها به‌سبب ماهيت كلان روايتي شان و نيز تحت‌تأثير ايدۀ اروپامحوري، بسياري از ويژگي‌ها و جزئيات تاريخي را كه براي فهم برخي دوره هاي تاريخ ايران يا تاريخ سياسي اقتصادي برخي مناطق ايران كليدي‌اند، ناديده مي‌گيرند و لذا دعاوي آن‌ها قابل تعميم به همۀ دوره هاي تاريخي و همۀ مناطق ايران نيست. براي اين هدف، ضمن مرور بر تاريخ سياسي اقتصادي يزد، به‌منزلۀ يكي از مناطق فلات مركزي ايران، برخي از ويژگي‌هاي تاريخ سياسي اقتصادي اين شهر را كه با اين كلان‌روايت‌ها سازگار نيست و مي‌تواند به‌منزلۀ »استثنايي بر قاعده « مطرح شوند، برجسته مي سازيم.