نسبت نهضت آزادي ايران با تكثرگرايي و مداراجويي سياسي؛ از پيروزي انقلاب تا تصويب قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران (بهمن 1357 ـ آذر 1358)

اگرچه در روند گسترش و پيروزي انقلاب ايران، در سال‌هاي 1356 تا 1357، جريان اسلام‌گرا نقش تعيين‌كننده‌اي ايفا كرد، اما انقلاب ايران از حضور و مشاركتِ مؤثرِ احزاب و گروه‌ها سياسيِ چپ، ملي‌گراي ليبرال و برخي گروه‌ها داراي گرايشاتِ توأمانِ اسلام‌گرا، چپ و ملي‌گرا نيز برخوردار شد. نهضت آزادي ايران، كه ارتباطِ نزديكي هم با جريان اسلام‌گرا داشت، نقشِ مهمي در تحولات دورۀ انقلاب ايفا كرد.با توجه به‌اينكه، امام خميني، رهبر انقلاب، تكثرگرايي و سياست‌ورزيِ حزبي را در چارچوب نظام جمهوري اسلامي به‌رسميت شناخته بود؛ در مقالۀ پيشِ‌رو تلاش مي‌شود، به ‌اين پرسش پاسخ داده شود كه نهضت آزادي ايران، از آستانۀ پيروزي انقلاب تا تصويب و تأييدِ نهاييِ قانون اساسي در آذر 1358، كه چارچوب حقوقي ـ قانونيِ نظام جمهوري اسلامي را بنيان نهاد، چه رويكردي به ‌تكثرگرايي، تحزب و مداراجوييِ سياسي، در ميان احزاب و گروه‌ها سياسيِ سهامدارِ انقلاب، داشت؟پژوهش حاضر به‌روش بررسي تاريخي (توصيفي ـ تحليلي) و با بهره‌گيري از تكنيك رديابي فرايند انجام مي‌شود. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد نهضت آزادي ايران، كه گرايش سياسي و مباني فكري آن تركيبي از اسلام و ملي‌گراييِ ليبرال بود، به‌رغمِ انتقاداتي كه به‌ گرايشات و عملكردِ جريان‌هايِ مختلفِ سياسيِ داشت، خواستار تعامل و مداراجوييِ سياسي در ميان احزاب و گروه‌ها سهامدار انقلاب بود. نهضت آزادي ايران، از تكثرگرايي، تحزب و سياست‌ورزيِ مسالمت‌آميزِ حزبي، در چارچوب نظام جمهوري اسلامي، حمايت مي‌كرد.