مديريت مصرف تلفيقي منابع آبهاي سطحي و زيرزميني در شرايط كم آبي، مطالعه موردي : غرب شبكه آبياري دشت قزوين

براي كاهش مصرف آب در بخش كشاورزي و همچنين ارائة برنامه‌ريزي صحيح جهت استفادة تلفيقي منابع آب سطحي و زيرزميني در شبكه‌هاي آبياري، مسألة كم‌آبياري براي محصولات عمدة تحت كشت در غرب شبكة آبياري دشت قزوين بررسي شد. براي حل مدل بهينه‌ساز با هدف رسيدن به حداكثر سودخالص اقتصادي در وضعيت كم‌آبي، الگوريتم جست‌وجوي گرانشي (GSA) انتخاب و مسأله با استفاده از برنامة متلب حل شد. جهت معرفي عمليات كم‌آبياري در منطقة مورد مطالعه، پنج سناريوي كم‌آبياري با درصدهاي كم‌آبياري ماهانه 0تا10، 0 تا 20 0 تا30، 0 تا 40 و 0 تا50 درصد و يك سناريوي آبياري كامل تعريف شد. كاهش حجم برداشت از منابع آب زيرزميني نيز در پنج حالت شامل درصدهاي متفاوت از 80 تا 100 درصد حداكثر حجم قابل برداشت در سال خشك تعريف شد. از تركيب شش حالت (پنج حالت كم‌آبياري و يك حالت آبياري كامل) با 5 درصد متفاوت از مقدار برداشت از آب زيرزميني، سي سناريو تعيين و نتايج براي هر سناريو تحليل شد. درسناريوهاي آبياري كامل با انتخاب الگوي كشت بهينه، با كاهش برداشت از سفرة آب زيرزميني از 5 تا 20 درصد، درآمد خالص اقتصادي از 1/7 تا 10/9 درصد كاهش يافت و از مصرف منابع آب زيرزميني تا 3/25 ميليون مترمكعب كاسته شد؛ همچنين سود خالص اقتصادي در واحد حجم نه تنها كاهش نيافت، بلكه با كاهش حجم برداشت، آب زيرزميني، اندكي افزايش يافت. با اجراي سناريوهاي كم‌آبياري و اصلاح الگوي كشت در وضعيت خشك‌سالي، سطوح زيركشت از 41 تا 54 درصد نسبت به آبياري كامل افزايش و در عين حال سودخالص اقتصادي از 6/4 تا 10/7 درصد كاهش يافته است.

No abstract