باور عامۀ «باد زار» در مجموعه‌داستان ترس و لرزِ غلام‌حسين ساعدي

باورها بن‌مايۀ اساسي داستان‌هاي سبك رئاليسم جادويي را تشكيل مي‌دهند؛ بنابراين درك درست اين‌ گونه از داستان‌ها نيازمندِ تبيين و تحليل باور/ باورهايي است كه داستان از آن سرچشمه گرفته است. يكي از مجموعه داستان‌هايي كه به‌سبك رئاليسم جادويي در ايران نوشته شده، مجموعۀ ترس و لرز اثر غلام‌حسين ساعدي است كه فهم اين مجموعه‌داستان با دشواري‌هايي همراه است. يكي از دلايل اين دشواري بهره‌گيري غيرمستقيم ساعدي از باور عامۀ زار است. نگارندگان در اين جستار كوشيده اند براي درك دقيق اين مجموعه‌داستان، باور عامۀ زار را در مجموعه‌داستان ترس و لرز، بررسي كنند. براي انجام اين كار، نخست به‌شيوۀ كتاب‌خانه‌اي دربارۀ باور زار در نقاط مختلف جهان تحقيق شده و سپس يافته‌ها به‌شيوۀ ميداني با نمونۀ موردي آن در استان هرمزگان مطابقت داده شده و با افراد مطلع در اين منطقه مصاحبه شده است، سپس به‌شيوۀ توصيفي ـ تحليلي، عناصر باور عامۀ زار در مجموعه‌داستان ترس و لرز، بررسي شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه چند عنصر مربوط به باور عامۀ باد زار در اين مجموعه‌داستان، نقش محوري دارند: 1. انواع باد زار: كه ويژگي پنج نوع از آن‌ها در داستان بارز است، 2. بايدها و نبايدهايي كه مبتلايان به باد زار بايد رعايت كنند، 3. مامازار و بابازار: درمان‌گراني محلي كه به‌وسيلۀ موسيقي، كمك گرفتن از نيروهاي ماورائي و داروهاي محلي به درمان بيماران مي‌پردازند، 4. مراسم حجاب كه در آن بيماران درمان مي‌شوند، 5. موسيقي كه يكي از عناصر درمان است، 6. باور به موجودات اسطوره‌اي (بچه‌بنينگي).