كاركرد ساخت‌هاي قالبي مثلي عربي در مرصادالعباد

ساخت‌هاي قالبي‌شده قسمت كليشه‌اي زبان هستند كه از سويي ساختاري شناخته‌شده درميان اهل زبان دارند و از سوي ديگر به عمق معناي موردنظر مي‌افزايند. بنابراين، ايجاز و تفهيم معنا يكي از ويژگي‌هاي بارز اين ساخت‌هاست. ساخت‌هاي قالبي انواع مختلفي دارند كه مَثل يكي از آن‌هاست. مرصادالعباد نجم‌الدين نيز به‌منزلۀ يكي از منابع عرفاني در زبان فارسي از اين ساخت‌هاي قالبي بهره برده است. ساخت‌هاي قالبي مثلي كاركردهاي متفاوتي در آثار ادبي برعهده دارند كه ايجاز، استدلال، تبيين مطلب، تصويرسازي و تأكيد معنا از جملۀ آن‌هاست. هدف از مقالۀ حاضر كه با روش كيفي (تحليلي ـ توصيفي) انجام شده، بررسي كاركرد ساخت‌هاي قالبي‌شدۀ مثلي عربي در مرصادالعباد است. نتايج به‌دست‌آمده از اين پژوهش نشان داد كه اقناع مخاطب، استدلال، توجيه‌آوري و رهايي از سرزنش و توبيخ، زيباسازي كلام، ايجاز، تقويت معنا و روشنگري، كاركردهاي ساخت‌هاي مثلي عربي در كتاب مذكور به‌شمار مي‌روند. در اين ميان، تأكيد مفهوم و استدلال بيشترين كاركرد را در اين اثر داشته است.